Καταφύγιο στη Βουνάσα

Το καταφύγιο του ορειβατικού συλλόγου στη Βουνάσα (1415 μ.) δίπλα στον Πρίονο (1615 μ.), χωρητικότητας 50 ατόμων, αποτελεί πόλο έλξης για διαμονή, σε ορειβάτες- πεζοπόρους και μη, όλες τις εποχές. Από αυτό μπορεί κανείς να δει τις ομορφιές της Ξηρολίμνης, της κορυφής Πρίονος στα 1616 μ., την Κοζάνη, τον κάμπο του Ν. Γρεβενών, τη λίμνη Πολυφύτου και τη Λίμνη του φράγματος του Αγ. Ιλαρίωνα, που κατασκευάζει η Δ.Ε.Η.

Το Καταφύγιο έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει γύρω στους 70 ορειβάτες – πεζοπόρους και αποτελεί τη βάση για οποιαδήποτε ορειβατική και αναρριχητική προσπάθεια. Η κατασκευή του υπήρξε μία από τις βασικές επιδιώξεις και προσπάθειες του Φυσιολατρικού – Ορειβατικού Χιονοδρομικού Συλλόγου Δεσκάτης (Φ.Ο.Χ.ΣΥ.Δ.), απώτερος σκοπός του οποίου είναι ο σεβασμός και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και η διάσωση της χλωρίδας και πανίδας της Βουνάσας. Το Καταφύγιο λειτουργεί κατόπιν συνεννόησης με το Σύλλογο.

Το μικρό χιονοδρομικό κέντρο κάτω από τον Πρίονο μπορεί να «μυήσει» μικρούς και μεγάλους στην ομορφιά της χιονοδρομίας και του ski. Τα βράχια του Πρίονου μπορούν να ικανοποιήσουν κάθε κατηγορίας αναρριχητές. Η πλούσια πανίδα και χλωρίδας της Βουνάσας δίνει την ευκαιρία στον περιηγητή να μαζέψει βότανα, να γνωρίσει και να αγαπήσει το «τσάι του βουνού», το αγαπημένο βότανο των Δεσκατιωτών. Ο Αλιάκμονας δίνει τη δυνατότητα να συμμετάσχει ο καθένας σε δραστηριότητες ιδιαίτερων σπορ: canoe-kayak, rafting κλπ.

Η Ομάδα Διάσωσης του Φ.Ο.Χ.ΣΥ.Δ. είναι πάντα διαθέσιμη και σε ετοιμότητα για κάθε ενδεχόμενο. Από το καταφύγιο περνά και το Ε4 (Διεθνές ορειβατικό μονοπάτι), καθώς  και σημαντικά σηματοδοτημένα μονοπάτια. Υπάρχουν ακόμη δύο σηματοδοτούμενα Ορειβατικά Μονοπάτια, που οδηγούν στο καταφύγιο. Το ένα ξεκινά από τη Δεσκάτη (ξωκλήσι Αγ. Γεωργίου) και το άλλο από το μοναστήρι της Αγ. Ευαγγελίστριας.

Η πηγή Κρυονέρι τροφοδοτεί με νερό το διπλανό χωριό Παρασκευή. Πίσω από το βουνό της Δεσκάτης, τον Τρέτιμο, ρέει εντυπωσιακά ο Αλιάκμονας. Η περιοχή των Καμβουνίων μεταξύ της Μονής του Ευαγγελισμού και του Ορειβατικού Καταφύγιου έχει προταθεί από ειδικούς μελετητές ως Εθνικός Δρυμός, καθώς εκεί διαβιούν πολλά ζώα (μεταξύ των οποίων και ζαρκάδια) και πουλιά. Εξαιρετική θέα μπορεί κανείς να απολαύσει από τις τοποθεσίες του ναού του Αγ. Αχιλλείου στο όρος Τρέτιμος, από το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, από την κορυφή Πρίονος (1616 μ.) στα Καμβούνια και από το Καταφύγιο (1414 μ.).

Ο δήμος της Δεσκάτης έχει μεριμνήσει για την δημιουργία πίστας εκμάθησης σκι στη θέση «Λάκα Τσόλικα» της Βουνάσας, η οποία λειτούργησε πολύ πρόσφατα. Στην πίστα αυτή που βρίσκεται σε μια υπέροχη τοποθεσία, μικροί και μεγάλοι μπορούν να εκπαιδεύονται αλλά και να απολαμβάνουν το σκι. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να απευθυνθείτε στο τηλ. του Δήμου Δεσκάτης: 24620-31203.

Το Καταφύγιο είναι ανοιχτό (και διανυκτερεύον) στους επισκέπτες τα Σαββατοκύριακα και σε εορταστικές περιόδους κάθε μέρα. Μπορείτε να πάτε για διανυκτέρευση ή για απλή επίσκεψη να θαυμάσετε τη μοναδική φυσική ομορφιά της περιοχής και να περπατήσετε στα δύο μεγάλα σημαδεμένα (από τον Φ.Ο.Χ.ΣΥ.Δ) μονοπάτια που υπάρχουν στο ελατόδασος. Βέβαια οι ενδιαφερόμενοι μπορούν κατόπιν συννενοήσεως με τον υπεύθυνο λειτουργίας να μείνουν στο καταφύγιο και οποιαδήποτε άλλη μέρα επιθυμούν. Προσφέρεται φαγητό ημέρας μαγειρεμένο παραδοσιακά καθώς και ροφήματα. Το καταφύγιο είναι οργανωμένο:

  • Περιοχή: Βουνάσσια 1424 μ. (Κορυφή Πρίονος 1616 μ.)
  • Τηλέφωνο:  –
  • Ηλεκτρικό: Ναι
  • Χωρητικότητα: 50 άτομα
  • Θέρμανση: Κεντρική θέρμανση, Ξυλόσομπες, 2 τζάκια
  • Κουζίνα: Οργανωμένη
  • Τουαλέτες: Εσωτερικές και εξωτερικές

Ενδεικτικές Χιλιομετρικές Αποστάσεις:

  • Δεσκάτη – Γρεβενά: 60 χλμ.
  • Αθήνα – Γρεβενά: 422 χλμ.
  • Θεσσαλονίκη – Γρεβενά: 192 χλμ.
  • Κοζάνη – Γρεβενά: 56 χλμ.
  • Σέρρες – Γρεβενά: 278 χλμ.
  • Ιωάννινα – Γρεβενά: 190 χλμ.
  • Βόλος – Γρεβενά: 214 χλμ.
  • Άργος – Γρεβενά: 584 χλμ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Φυσιολατρικός Ορειβατικός Χιονοδρομικός Σύλλλογος Δεσκάτης (Φ.Ο.Χ.ΣΥ.Δ )
Διεύθυνση: Δεσκάτη Γρεβενών Τ.Κ. 51200
Τηλέφωνα: 24620-31597, 24620-32780

Μετάβαση στον χάρτη

Γεωπάρκο Γρεβενών – Κοζάνης

Το Γεωπάρκο Γρεβενών – Κοζάνης είναι από τα 6 αναγνωρισμένα Γεωπάρκα της Ελλάδας που έχουν ενταχθεί στον χάρτη Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO.

Πρόκειται για μια περιοχή με ιδιαίτερα πλούσια γεωλογική κληρονομία και πληθώρα γεω-σημείων, που θυμίζουν τον απολεσθέντα κόσμο της Παγγαίας, της αρχαίας μεγα-ηπείρου που υπήρχε πριν δημιουργηθούν η Ευρώπη και η Αφρική. Με τη μετακίνηση των τεκτονικών πλακών, έχουν δημιουργηθεί ανάγλυφα τοπία με σπάνια ομορφιά και σπουδαία βιοποικιλότητα.

Στο Γεωπάρκο Γρεβενών – Κοζάνης ανήκουν περιοχές όπως το φαράγγι της Πορτίτσας, η Βασιλίτσα, η Βάλια Κάλντα, ο Όρλιακας, η Βουνάσα, η Τρυπημένη στο Μικραλίβαδο, οι χώροι ανασκαφών όπου βρέθηκαν προϊστορικοί ελέφαντες κ.α.

Ανάβαση προς την Τρυπημένη, Μικροβλίβαδο, Photo Credit: Ζιούτης Λευτέρης
Ανάβαση προς την Τρυπημένη, Μικρολίβαδο | Photo Credit: Ζιούτης Λευτέρης
Ανάβαση προς την Τρυπημένη, Μικρολίβαδο
Ανάβαση προς την Τρυπημένη, Μικρολίβαδο | Photo Credit: Ζιούτης Λευτέρης

Αναλυτικές πληροφορίες για το Γεωπάρκο μπορείτε να βρείτε στη σχετική σελίδα https://www.geoparkgrevenakozani.com/

Τριήμερο στην Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών

Μπορεί η πανδημία να καθιστά για άλλη μια χρονιά αδύνατη την πραγματοποίηση αποκριάτικων εκδηλώσεων, μπορεί η διάθεση μας να μην είναι η καλύτερη λόγω της επικαιρότητας, μπορεί ο καιρός να μην μας κάνει τη χάρη και η άνοιξη να αργεί… αλλά ευτυχώς η φύση δεν χρειάζεται καλλωπισμούς, έχει κάθε εποχή τη δική της ομορφιά και είναι πάντα εκεί πρόθυμη να γίνει το καταφύγιό μας!

Και σαν τη φύση των Γρεβενών δύσκολα βρίσκεις!

Μέσα στον Μάρτιο έχεις δύο τριήμερα, δύο ευκαιρίες να την ανακαλύψεις!

Χειμωνιάτικο τοπίο | Photo Credit: Ζιούτης Λευτέρης
Η φύση - Τοπίο στα ορεινά Γρεβενά
Θέα από ψηλά | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος

Ανακάλυψε την ατελείωτη ομορφιά του βουνού, στο Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας! Η Βασιλίτσα θεωρείται ένα από τα καλύτερα χιονοδρομικά κέντρα της Ελλάδας, λόγω της φυσικής ομορφιάς των πιστών της, της ποσότητας και της εξαιρετικής ποιότητας χιονιού! Αν κάνεις σκι και σνόουμπορντ, απόλαυσέ το! Αν όχι, φρόντισε να κάνεις μια εναέρια βόλτα με τον τριθέσιο και στη συνέχεια με τον διθέσιο αναβατήρα. Η αίσθηση που έχεις ανεβαίνοντας στην πλαγιά με τον διθέσιο είναι μοναδική!

Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας | Photo Credit: Χιονοδρομικός Ορειβατικός Σύλλογος Γρεβενών

Μόλις κατέβεις, πιες κάτι ζεστό στα σαλέ του χιονοδρομικού και αφέσου στο οικογενειακό κλίμα που επικρατεί μεταξύ των επισκεπτών του βουνού! Φτάνει η ώρα να κατέβεις πιο χαμηλά. Χωριά με ξενώνες και ταβέρνες θα βρεις πολλά στον δρόμο σου και μπορείς να δοκιμάσεις την τοπική κουζίνα!

Η φιλοξενία των ντόπιων μπορεί να μη σε αφήνει εύκολα να φύγεις αλλά είναι τόσα πολλά αυτά που έχεις να δεις και τόσα τα μέρη να περιπλανηθείς. Χωριά πολλά και γραφικά, απλωμένα σε όλο τον νομό, τα βλαχοχώρια, τα χωριά του Όρλιακα με τη χαρακτηριστική πετρώδη μορφή, τα μαστοροχώρια και άλλα χωριά πιο πεδινά, η Δεσκάτη και τα περίχωρά της! Είναι τόσες πολλές οι επιλογές!

Δεν είναι όμως μόνο τα χωριά, υπάρχουν πολλές εκκλησίες και μοναστήρια και ακόμη περισσότερα γεφύρια! Τα ξακουστά πέτρινα γεφύρια των Γρεβενών! Περιπλανήσου στα γεφύρια και γέμισε την κάρτα μνήμης του κινητού σου με φωτογραφίες.

Άγιος Νικόλαος Περιβολίου
Άγιος Νικόλαος, Περιβόλι | Photo Credit: Παπανίκος Στέργιος
Γεφύρι Δασυλλίου
Γεφύρι Δασυλλίου | Photo Credit: Λευτέρης Ζιούτης

Τα γεφύρια, όμως, δεν είναι μόνο για φωτογράφιση. Καιρού επιτρέποντος, τα γεφύρια είναι ιδανικά σημεία για πικ νικ! Προμηθεύσου τοπικές λιχουδιές, γέμισε το καλάθι σου με καλούδια και διάλεξε γεφύρι! Φτάσε εκεί, στρώσε την κουβέρτα σου, κλείσε τα μάτια και παραδώσου στους ήχους της φύσης. Το νερό στο ποτάμι κυλά, τα φύλλα θροΐζουν στο αεράκι, τα πουλιά κελαηδούν. Ήχοι της φύσης για ηρεμία και ευζωία!

Γεφύρι Ζιάκα
Εξόρμηση στο Γεφύρι του Ζιάκα, Φεβρουάριος 2022, Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Γεφύρι Αζίζ Αγά
Εξόρμηση στο γεφύρι του Αζίζ Αγά, Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος

Όσο είσαι στην περιοχή, έχεις την μοναδική ευκαιρία να δεις τους μεγαλύτερους χαυλιόδοντες στον κόσμο (με ρεκόρ γκίνες)! Σε περιμένουν στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Μηλιά Γρεβενών!

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Μηλιά Γρεβενών
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Μηλιά Γρεβενών | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος

Όταν τελειώσει το τριήμερο να ξέρεις ότι όσα και αν είδες, θα έχεις πάρει μόνο μια πρώτη γεύση από την φύση των Γρεβενών και της Δεσκάτης. Τη Βάλια Κάλντα δεν την είδες, στο φαράγγι της Πορτίτσας δεν περπάτησες, το φαράγγι του Κλέφτη δεν το διέσχισες, στα ποτάμια δεν κολύμπησες, ράφτινγκ δεν έκανες, στις Μπάλτσες δεν πήγες, στο Καταφύγιο της Βουνάσας δεν έφτασες, τα δάση καταπράσινα δεν τα αντίκρισες, σε μονοπάτια δεν περπάτησες… Ατελείωτη η λίστα! Ανεξάντλητοι οι προορισμοί και οι πειρασμοί στην περιοχή!

Βάλια Κάλντα
Βάλια Κάλντα | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Βενέτικος ποταμός
Βενέτικος ποταμός | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Φαράγγι Πορτίτσας
Φαράγγι Πορτίτσας | Photo Credit: Παπανίκος Στέργιος

Και φυσικά, πριν φύγεις, να μην ξεχάσεις να πάρεις μανιτάρια, λουκούμια, τυριά, ζυμαρικά, όσπρια και άλλα υπέροχα παραδοσιακά προϊόντα!

Και όταν γυρίσεις πίσω στο σπίτι, όσο θα αναπολείς τις στιγμές που πέρασες στη φύση, θυμήσου να γεμίσεις Instagram και Facebook με φωτογραφίες και hashtags #Grevena #Deskati #Γρεβενά #Δεσκάτη #visitGrevena #visitwesternmacedonia και να μας κάνεις tag (Instagram: pe_grevenon και Facebook: pegrevenon).

Εις το επανιδείν!

Μονή Ευαγγελίστριας (Μπουνάσια) στην Παλιουριά

Σαρανταέξι χιλιόμετρα νοτιανατολικά της πόλης των Γρεβενών, στις ρίζες των Καμβουνίων όρων, βρίσκεται το χωριό Παλιουριά, γνωστό στους παλαιότερους ως Ζμιάτσι. Το χωριό βρίσκεται κοντά στο ποτάμι Αλιάκμονα και σε υψόμετρο 480 μ. Στα εδαφικά όρια του χωριού ανήκει σήμερα η Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας, η επονομαζόμενη και “Μπουνάσια”. Ονομάστηκε έτσι γιατί είναι κτισμένη κοντά στη ψηλότερη κορυφή των Καμβουνίων, τη Μπουνάσια, ή Βουνάσσα (υψόμετρο 1000μ).

Η μονή είναι κτισμένη σε περίοπτη θέση που μοιάζει με φυσικό θρόνο. Η θέση αυτή δίνει την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε αεροπλάνο, από όπου φαίνονται ο Μπούρινος, η Βασιλίτσα, όλος ο κάμπος από την Ανθρακιά έως την Παλιουριά (όλη η περιοχή της Φλουριάς δηλαδή) αλλά και ο Όλυμπος.

Μονή Ευαγγελίστριας ή Μπουνάσιας

Το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας, όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι χάριν συντομίας, ιδρύθηκε το έτος 1148. Για την ανέγερση τόσο του ναού όσο και των βοηθητικών κτισμάτων (κελιά, φούρνος, μαγειρεία και άλλα) εργάστηκαν αφιλοκερδώς οι πιστοί της γύρω περιοχής.

Άκμασε τον 18ο αιώνα, συγκεντρώνοντας μεγάλο αριθμό μοναχών. Σε χειρόγραφο της Μονής Βαρλαάμ γίνεται αναφορά για τη Μονή της Μπουνάσας ως γυναικεία μονή στις αρχές του 17ου αιώνα, που, όμως, μετράπηκε σε ανδρώνα το 18ο αιώνα. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και τυπολογικά ανήκει στους αθωνικούς ναούς. Στο μοναστήρι της Μπουνάσας λειτουργούσε και βιβλιοδετικό εργαστήριο, του οποίου γνωρίζουμε ένα βιβλιογράφο, το μοναχό Γαλάκτιο, που άρχισε το μοναχικό του βίο εκεί το έτος 1601.

Το μοναστήρι λειτούργησε μέχρι το 1935 περίπου ως κοινόβιο. Οι τελευταίοι καλόγεροι που το κατοίκησαν ήταν ο Ευγένιος, ο οποίος ήταν τυφλός και ο Μεγαλόσχημος. Μαζί με αυτούς έμενε στο μοναστήρι και ένας τυφλός επίσης υπάλληλος, ο Παστός. Ο τελευταίος καλόγερος της Μονής ήταν ο Γεωργαντάς, ο οποίος μετά την εγκατάλειψη της Μονής λειτούργησε στην Παλιουριά ως ιερέας του χωριού.

Το μοναστήρι στην περίοδο κυρίως της Τουρκοκρατίας έχει να επιδείξει μεγάλη αντιστασιακή δράση. Ήταν λημέρι κλεφτών και αρματωλών, καθώς και νοσοκομείο για τους λαβωμένους. Εδώ άλλωστε είχαν ζητήσει πολλές φορές καταφύγιο ξακουστοί Μακεδονομάχοι, όπως ο Παύλος Μελάς και ο Θεόδωρος Ζιάκας, γνωστός ήρωας στην περιοχή των Γρεβενών. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι το μοναστήρι επί Τουρκοκρατίας ήταν και κρυφό σχολειό. Παιδιά από τη γύρω περιοχή και κυρίως από την Παλιουριά ερχόταν νύχτα εδώ και με κίνδυνο της ζωής τους για να μάθουν Ελληνικά γράμματα.

Η Ευαγγελίστρια ήταν από τον καιρό της ανέγερσής της έως την παρακμή της ξακουστή για τον πλούτο της. Μεγάλες εκτάσεις χωραφιών και αμπελιών ανήκαν στο μοναστήρι, ενώ οι κάτοικοι της περιοχής δεν παρέλειπαν να συνδράμουν στο ταμείο του μοναστηριού με αρνιά και κατσίκια, ή με μέρος της ετήσιας σοδειάς τους. Τα χωράφια του μοναστηριού βρισκόταν κυρίως στην περιοχή Καρούτι κοντά στην Παλιουριά.

Εκτός όμως από χωράφια, το μοναστήρι είχε και δικά του κοπάδια με πρόβατα, καθώς και δικούς του στάβλους. Είχε επίσης και μελίσσια, που απέδιδαν πολλά κιλά μέλι κάθε χρόνο, όπως και αγελάδες, ξακουστές για το γάλα τους από το οποίο έφτιαχναν τα πιο νόστιμο τυρί της περιοχής. Λέγεται ότι το μοναστήρι είχε τα καλύτερα βόδια σε όλη τη γύρω περιοχή και τα οποία χρησιμοποιούσαν για το όργωμα που γινόταν τότε με ξυλάλετρο. Ακόμη το μοναστήρι είχε στην κατοχή του πολλά μουλάρια, μόνο θηλυκά, που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή ως μέσο μεταφοράς.

Όπως ήταν φυσικό οι σοδειές του μοναστηριού κάθε χρόνο ήταν πολύ μεγάλες και γι’ αυτόν ίσως το λόγο το μοναστήρι διέθετε δικό του αλώνι στην περιοχή Κούτρα, κοντά στην Παλιουριά. Ως μύλο το μοναστήρι χρησιμοποιούσε το μύλο της Σκάλας, όπως και όλη η γύρω περιοχή. Μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν το μέγεθος του πλούτου του μοναστηριού αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι από την Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας δανείζονταν πολλές φορές και άλλα μοναστήρια, τόσο εντός όσο και εκτός του Ν. Γρεβενών. Όμως η σπουδαιότερη απόδειξη αυτού του πλούτου είναι ότι στα τελευταία του χρόνια το μοναστήρι είχε στην κατοχή του εκτός από χωράφια και περίπου τετρακόσια με πεντακόσια αιγοπρόβατα, τα οποία βοσκούσαν όπως άλλωστε γινόταν από την πρώτη στιγμή, υπάλληλοι-βοσκοί που τους πλήρωνε το μοναστήρι από το δικό του ταμείο, είτε σε είδος (σιτάρι – τυρί), είτε με χρήματα (γρόσια).

Η Ευαγγελίστρια γιόρταζε δύο φορές το χρόνο και γινόταν έτσι για πολλές μέρες το κέντρο της προσοχής όλων των κατοίκων της Φλουριάς και όχι μόνο. Η πρώτη γιορτή γινόταν την 25η Μαρτίου, οπότε γιόρταζε το όνομα του Μοναστηριού, και η άλλη το Δεκαπενταύγουστο, οπότε γιόρταζε η Παναγία, προστάτιδα της Ιεράς Μονής.

Κάθε φορά που γιόρταζε το μοναστήρι το επισκεπτόταν κόσμος από όλη την περιοχή, που έφτανε ως εκεί με μουλάρια ή άλογα ακολουθώντας το μονοπάτι. Όλο αυτό τον κόσμο οι καλόγεροι τον φιλοξενούσαν σε ζεστά, ευρύχωρα δωμάτια με τζάκια και τους κοίμιζαν στρωματσάδα.

Στους φιλοξενούμενους το μοναστήρι πρόσφερε μέλι και καρύδια, δικής του παραγωγής, και δροσερό νερό από την πετρόχτιστη βρύση που υπήρχε μέσα στο χώρο του μοναστηριού. Σε ειδική θέση, δίπλα σε αυτή τη βρύση υπήρχε ένα κύπελλο από μπακίρι με αλυσίδα, με το οποίο ξεδιψούσε κάθε κουρασμένος διαβάτης που ζητούσε φιλοξενία στη μονή για να ξαποστάσει.

Το μοναστήρι το προστάτευε η Παναγία η οποία και το έσωσε από πολλές καταστροφές και αιματοχυσίες. Δείγμα αυτής της προστασίας είναι το γεγονός ότι αν και πολλά βράχια, τεράστια σε μέγεθος, κυλούσαν συχνά από την κορυφή του βουνού με φόρα, όλα σταματούσαν κατά ένα μυστηριώδη τρόπο λίγο πριν φτάσουν στο εξωτερικό τείχος της μονής. Άλλο ένα θαύμα, που θυμούνται καθαρά οι κάτοικοι του χωριού Παλιουριά έως και σήμερα έγινε το 1944.

Στις 9 Φεβρουαρίου του 1944 οι Γερμανοί έκαψαν ολοσχερώς το χωριό και οι κάτοικοι για να προστατευτούν ζήτησαν προστασία στο μοναστήρι. Στις 10 Φεβρουαρίου, οι αδίστακτοι κατακτητές έριξαν με όλμο τρία βλήματα προς το μοναστήρι από τη διασταύρωση Δεσκάτης, κοντά στην περιοχή Λάκκο, με σκοπό να σκοτώσουν όσους βρίσκονταν εκείνη την ώρα στο ναό του μοναστηριού. Πράγματι, το ένα βλήμα έπεσε μπροστά στην είσοδο του ναού, το δεύτερο τρύπησε τον τρούλο και έπεσε στο κέντρο ακριβώς του ναού και το τρίτο χτύπησε το καμπαναριό, που βρίσκεται λίγα μέτρα ψηλότερα από το χώρο του ναού.

Χάρη στην Παναγία όμως, κανένα από τα τρία βλήματα δεν έσκασε και δεν υπήρξαν ανθρώπινα θύματα. Αρκετοί κάτοικοι της περιοχής πίστευαν ότι η “προτίμηση” που έδειχνε η Θεοτόκος στο μοναστήρι οφειλόταν στην απείρου κάλλους εικόνα του Ευαγγελισμού, που αυτό είχε. Η εικόνα αυτή ήταν φτιαγμένη από καθαρό ασήμι που απεικόνιζε τον Αρχάγγελο την ώρα που πρόσφερε τον κρίνο στη Μαρία. Σήμερα αυτή η ανεκτίμητης αξίας εικόνα βρίσκεται για λόγους ασφαλείας στην Μητρόπολη των Γρεβενών.

Όλα τα κτίρια της μονής ήταν περιτριγυρισμένα από έναν ψηλό και ενιαίο τοίχο, τον οποίο διέκοπτε μόνο μία βαριά ξύλινη πόρτα, η οποία έκλεινε από μέσα με έναν σιδερένιο σύρτη (μάνταλο), πάχους δεκαπέντε εκατοστών.

Γύρω από το ναό και ως συνέχεια του τοίχους είχαν χτισθεί όλοι οι βοηθητικοί χώροι. Στο δεύτερο πάτωμα κάθε χτίσματος βρίσκονταν τα κελιά και οι χώροι φιλοτεχνίας, ενώ στο ισόγειο τα μαγειρεία, οι χώροι υποδοχής και οι χώροι αποθήκευσης τροφίμων και ποτών.

Στο νότιο τμήμα του τοίχου βρισκόταν χτισμένος τεράστιος φούρνος ο οποίος χρησίμευε στο ψήσιμο του ψωμιού. Δίπλα από αυτόν το φούρνο βρισκόταν το μαγειρείο της μονής. Απέναντι ακριβώς από την είσοδο του ναού ήταν χτισμένη η τραπεζαρία. Ο δεύτερος όροφος του κτιρίου αυτού δεν σώζεται σήμερα και αποτελούσε το κρυφό σχολείο που προανέφερα. Η είσοδος του ναού έχει σχήμα ανθρώπινου σώματος χαμηλού ύψους προκειμένου να μην είναι δυνατό στους ληστές ή τους αλλόθρησκους να εισέρχονται στο ναό με τα άλογα και να τον βεβηλώνουν.

Μπαίνοντας στον πρόναο υπάρχει ένας χοντρός κορμός δένδρου σταθερά σφηνωμένος στο έδαφος από τον οποίο ξεκινούσε μία χοντρή, βαριά αλυσίδα που κατέληγε σε ένα είδος μεγάλης χειροπέδας. Εδώ έδεναν το βράδυ μόνο, οι καλόγεροι τους τρελούς (που τους έφερναν για θεραπεία) από το λαιμό για λόγους ασφαλείας. Έχουν αναφερθεί και καταγραφεί πολλά περιστατικά που άνθρωποι με διανοητικές διαταραχές θεραπεύτηκαν τελείως κατά την παραμονή τους στο μοναστήρι και γύρισαν στα χωριά τους. Στο μοναστήρι έστελναν επίσης τους φυματικούς για θεραπεία. Σήμερα πιστεύεται ότι ο καθαρός αέρας και κυρίως το οξυγόνο ήταν αυτά που θεράπευαν τους αρρώστους, καθώς και η πίστη τους στο Θεό.

Το τέμπλο, το οποίο στολίζει το κύριο μέρος του ναού είναι ένα από τα πιο όμορφα της Ορθοδοξίας και μοναδικό στο είδος του. Μια επιγραφή σκαλισμένη στο τέμπλο, πάνω από την ωραία πύλη του καθολικού της Μπουνάσας, αναφέρεται στον ηγούμενο Χριστόφορο, που συνέβαλε στη δημιουργία του τέμπλου (1817) και μια άλλη μας δίνει την αρχαιότερη γραπτή μαρτυρία για οικοδομικές εργασίες και μαστόρους της Δεσκάτης (Ρίστας, Γιάννης και Κώστας, εργάστηκαν το 1763 στη Μονή Μπουνάσας). Η παράδοση λέει και οι ντόπιοι υποστηρίζουν ότι για την κατασκευή του ο τεχνίτης εργάστηκε ασταμάτητα για δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια.

Τέλος, από βρύση μέσα στο ιερό ανάβλυζε καθαγιασμένο νερό, το λεγόμενο φριξονέρι. Αυτό το νερό οι πιστοί το δίνουν στα παιδιά και στους μεγάλους για να μην φοβούνται. Θεωρείται μάλιστα το καλύτερο γιατρικό για παιδιά με σπασμούς. Σήμερα τη διατήρηση και συντήρηση της Ιεράς Μονής του Ευαγγελισμού έχει αναλάβει η αρχαιολογική υπηρεσία, το έργο της οποίας είναι ήδη εμφανές.

Πάρα πολλοί πιστοί, από τις γύρω κυρίως περιοχές, “ανεβαίνουν” συχνά στο μοναστήρι για να προσκυνήσουν, αλλά και για να μαζέψουν τσάι, ήμερο και άγριο και φλαμούρι από το δέντρο της φλαμουριάς. Η βλάστηση σε όλη την περιοχή γύρω από τη μονή είναι καταπράσινη και ο χώρος σου δίνει μία αίσθηση γαλήνης και σιγουριάς.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
ΤΣΙΟΥΜΕΛΑ ΓΛΥΚΕΡΙΑ -ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ

 

Μετάβαση στον χάρτη

Ζάβορδα – Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Οσίου Νικάνορος 1534/1775

Ο Όσιος Νικάνορας , ο ιδρυτής της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, κατά κόσμον Νικόλαος, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη από ευκατάστατους γονείς. Από νέος ασπάσθηκε το μοναχικό σχήμα και αρχικά εμόνασε στην απρόσιτη σήμερα σκήτη του Αγίου Γεωργίου, σε απόκρημνη σπηλιά «Ασκηταριό», κάτω από το μοναστήρι, όπου σώζεται ακόμα ο μικρός Κυριακός ναός, κατάγραφος από αγιογραφίες αφιερωμένες στο Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο τον Τροποαιοφόρο, με επίγραφη: «1793 Ιουνίου 17».

Μία νύχτα κατά τη διάρκεια προσευχής του άκουσε φωνή, σύμφωνα με τις διηγήσεις της φυλλάδας του Οσίου, η οποία έλεγε: «Νικάνωρ, ανάβηθι ταχέως εις την κορυφήν του όρους και έκει θέλεις εύρει την εικόνα μου εν τη γη κεκρυμμένην, και κτίσον εκκλησία εκεί εις το εμόν όνομα, και κελλία ότι λαόν θέλεις μου ποιμάνει περιούσιον».

Εκεί στην κορυφή του Καλλίστρατου όρους ο Όσιος Νικάνορας, το 1527, «σκάπτοντας τα πεπαλαιωμένα και χαλασμένα θεμέλια» του ερειπωμένου μονιδρίου του Αγίου Γεωργίου του γνωστού σήμερα «Ασκηταριού» βρήκε την εικόνα του Χριστού και «μεθ΄ ημέρας παραλαβών τέκτονας επιδεξίους, έκτισε την σεβάσμιαν μονήν της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού, με παρακκλήσια ωραία, με πύργους στερεούς, με θαυμαστά κελλιά με τραπεζαρίαν εύμορφον και με άλλα αξιέπαινα οικοδομήματα καθώς έως σήμερον φαίνονται». Ο Όσιος Νικάνωρ κατά την παράδοση ίδρυσε τη Μονή της Θείας Μεταμορφώσεως το 1532 ή το 1543.

Το οχυρό μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος είναι χτισμένο σε υψόμετρο 650 μέτρων, στην κορυφή του όρους «του Καλλιστράτου», προβούνου της Βουνάσας των Καμβουνίων, απέναντι από το Φλάμπουρο, στους πρόποδες του οποίου φιδογυρίζει και κάμπτεται ο Αλιάκμων, μεταξύ των Βεντζίων και των Χασίων, ΝΑ των Γρεβενών, σε μικρή απόσταση από τα χωριά Παναγιά (Τορνίκι) και Ελάτη.

Πολύ κοντά στο μοναστήρι υπήρχε άλλοτε, χωριό που ονομαζόταν Ζάβορδα, που καταστράφηκε.

Το μοναστήρι ήταν σταυροπηγιακό. Μέχρι το 1767 υπαγόταν στην Αρχιεπισκοπή Αχριδών, μετέπειτα όμως ανήκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Στην κορυφή του βράχου όπου ήταν χτισμένη η μονή διακρίνεται η λειασμένη από τη χρήση επιφάνεια του βράχου και αριθμός βάσεων και σπονδύλων αραβδωτών κιόνων.

Το καθολικό βρίσκεται στο κέντρο της μονής. Είναι ένας εγγεγραμμένος σταυροειδής ναός, αθωνικού τύπου, με νάρθηκα στο νότιο. άκρο, ενώ σώζεται και ο πύργος του κωδωνοστασίου. Στη βορειοανατολική πλευρά έχει προστεθεί το παρεκκλήσι του Αγίου Αθανασίου. Στο παρεκκλήσι που υπάρχει στη νοτιανατολική πλευρά, του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Νικάνορος.

Ο τρούλος της εκκλησίας στηρίζεται σε τέσσερις τετράγωνους πεσσούς.

Το Μοναστηριακό Συγκρότημα

Στους βορειανατολικούς  πρόποδες του βουνού υπάρχει μικρό κτιριακό συγκρότημα, η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου και οι  ξενώνες του Μοναστηριού. Πλακόστρωτος ανηφορικός δρόμος οδηγεί από το συγκρότημα εις την Πύλη του Μοναστηριού.

Από την Πύλη του Μοναστηριού εισέρχεται ο επισκέπτης εις τον περίβολο που είναι στρωμένος με σταχτόχρωμους ποταμόλιθους. Εις το κέντρο του περιβόλου υψώνεται ο ναός του Σωτήρος Χριστού. Το καθολικό της Μονής είναι ναός αθωνικού τύπου, κατάγραφο με τοιχογραφίες, που αποδίδονται στον περίφημο ζωγράφο Φράγκο Καστελάνο. Τρεις σκηνές μάλιστα στην τοιχογράφηση (Ανάσταση Λαζάρου, Είσοδος στα Ιεροσόλυμα, Σταύρωση) έχουν ομοιότητες με τις αντίστοιχες της Μονής Βαρλαάμ Μετεώρων. Οι διάκοσμοι ολοκληρώθηκαν το 1547, ενώ η ζωγραφική του τρούλου είναι μεταγενέστερη (1869 από το ζωγράφο Μανουήλ).

Το εσωτερικό του είναι κατάγραφο από αγιογραφίες των ετών 1869 και 1889 – οι αγιογραφίες αυτές έχουν επικαλύψει τις παλιότερες. Τα αναλόγια και τα προσκυνητάρια έχουν διακόσμηση από «σιντέφι». Στο νάρθηκα του ναού οι τοιχογραφίες (1835) παρουσιάζουν ενδιαφέρον από ιστορική άποψη, αφού εκεί ιστορούνται ο βίος και τα θαύματα του Οσίου  Νικάνορα.

Ζάβορδα, Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος
Στον Ιερό Ναό φυλάσσονται:
  • Η εικόνα Του Σωτήρος Χριστού η οποία φέρει αργυρά επένδυση. Την εικόνα αυτή ανακάλυψε ο Άγιος Νικάνωρ κατόπιν οράματος και έχτισε το μοναστήρι του
  • Τα Ιερά Λείψανα του Αγίου τοποθετημένα εις αργυρές θήκες οι οποίες φέρουν ανάγλυφες παραστάσεις Αγίων
  • Η θήκη στην οποία φυλάσσεται η κάρα του Αγίου Νικάνορα, διακοσμείται με ανάγλυφες παρατάσεις Αγίων, δικέφαλου αετού και με πολύτιμους λίθους
  • Ιερά Λείψανα του Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου
  • Ιερά Λείψανα του Αγίου Γεδεών του Καρακαλινού
  • Ιερά Λείψανα Αγίου Κύρικου και Ιουλίτης
  • Των Αποστόλων Ανδρέα, Βαρνάβα και Βαρθολομαίου
  • Του Αγίου Γεωργίου εξ Ιωαννίνων
  • Του Αγίου Δημητρίου του Μεγαλομάρτυρος
  • Του Αγίου Δημητρίου εξ Σαμαρίνης
Αριστερά και δεξιά του Ιερού είναι δύο μικρά παρεκκλήσια:
  • του Αγίου Αθανασίου εις το βόρειο τμήμα με τοιχογραφίες του 18ου αιώνα
  • και του Τιμίου Προδρόμου στο νότιο μέρος

Εμπρός στην ωραία πύλη του παρεκκλησίου του Τιμίου Προδρόμου ευρίσκεται απλός και απέριττος ο τάφος του Αγίου Νικάνορα. Στο νότιο άκρο του νάρθηκος υπάρχει το καμπαναριό, ύψος 20 μέτρων, το οποίο ανηγήρθη κατά το έτος 1873. Γύρω από το ναό ο χώρος περικλείεται από το ηγουμενείο, τα κελιά των μοναχών, την τράπεζα, το μαγειρείο, τους φούρνους, τους ξενώνες, τους στάβλους, τις κρύπτες κ.τ.λ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το τέμπλο του ναού, ξυλόγλυπτο, περίτεχνο, επιχρυσωμένο, του 1890, για το οποίο σύμφωνα με την ανάγλυφη δι ερυθρών γραμμάτων επιγραφή, επάνω από την Ωραία Πύλη, σε χρυσωμένη επιφάνεια αναγράφεται: «Διά συνδρομής και εξόδων του/ οσιωτάτου Κυρίου Ανατολίου Μοναχού». Το τέμπλο που σώζεται αντικατέστησε το παλαιό που καταστράφηκε. Οι δεσποτικές εικόνες του τέμπλου είναι του ζωγράφου Χατζηνώτα και έγιναν το 1898.

Ενδιαφέρον, επίσης παρουσιάζει ένα ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι του ναού με ένθετη τεχνική ελεφαντοστού, το οποίο φέρει την επιγραφή: «Μεθοδίου Ηγουμένου, 1773 Νοεμβρίου 25». Της ίδιας τέχνης ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο, είναι το κιβώριο της Αγίας Τράπεζας.

Σχετικά με τις οικοδομικές φάσεις του καθολικού διαπιστώνονται τα εξής:τα παρεκκλήσια και ο νάρθηκας φαίνεται ότι προστέθηκαν αργότερα. Σημαντική χρονολογία είναι το έτος 1592, όποτε ιστορείται ο κυρίως ναός και το Ιερό. Οι χοροί επίσης του καθολικού πρέπει να προστέθηκαν σε μεταγενέστερη εποχή.

Σε κρύπτη της μονής είχαν διασωθεί 206 αξιόλογα χειρόγραφα τα οποία είδε το 1950 ο Ν. Κοτζιάς. Αργότερα κατά την κατοχή και ην εποχή του εμφυλίου πολέμου, έπαθαν καταστροφές, οι οποίες όμως δεν είναι δυνατόν να επισημανθούν επακριβώς εξαιτίας απουσίας ευρετηρίου του ευρετηρίου των χειρογράφων. Στη μονή σώζεται, επίσης, αξιόλογος επιτάφιος, έργο του μοναχού Αρσένιου, του έτους 1588.

Οικονομική Ακμή του Μοναστηριού

Το μοναστήρι κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας βρισκόταν σε μεγάλη οικονομική και πνευματική ακμή. Τα αφιερώματα σε κινητά και ακίνητα ήταν πολλά από μέρους των Χριστιανών και Τούρκων ακόμη. Έτσι η περιουσία την οποία απέκτησε η Ζάβορδα ήταν τεράστια. Σε 60.000 στρέμματα ήταν οι βοσκότοποι του Μοναστηριού και σε 6.000 αιγοπρόβατα και 550 μεγάλα ζώα η κτηνοτροφία του.

Μετόχια είχε σε πολλά μέρη, η παραγωγή γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων ήταν πολύ μεγάλη. Εκτός του πλούτου του σε κινητή και ακίνητη περιουσία διέθετε και πολλούς πνευματικούς και καλλιτεχνικούς θησαυρούς (εικόνες, τιμαλφή, χειρόγραφα βιβλία, Βυζαντινά κειμήλια, κώδικες και άλλα) ‘Ένα μέρος των θησαυρών διασώθηκε από των πολεμικών περιπετειών του και φυλάσσεται έως σήμερα. Μεταξύ αυτών υπάρχει και χειρόγραφο λεξικό του Πατριάρχου Φωτίου.

Πνευματική Προσφορά

Με την μεγάλη περιουσία του, το Μοναστήρι αποτέλεσε σπουδαίο οικονομικό παράγοντα και βοήθησε κατά τους δύσκολους χρόνους της δουλείας πολλούς, οι οποίοι έβρισκαν εργασία και άσυλο σε αυτό. Κατά τους χρόνους αυτούς κατέστη επίσης φυτώριο πνευματικής και εθνικής αναγέννησης. Σε σχολείο εφαρμογής νεοχειροτονημένων ιερέων και σε φυτώριο Ιεροψαλτών της Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών. Πολλά σχολεία ενισχύθηκαν οικονομικώς και πολλές υποτροφίες δόθηκαν σε φιλομαθείς νέους και καλόγερους που σπούδασαν Θεολογία. Από αυτό  αναδείχθηκαν και δύο Ιεράρχες, ο Δερβών και Βελισσού Παρθένιος και ο Καστοριάς Νικηφόρος.

Εθνική και Κοινωνική Συνεισφορά

Πολλές και ανεκτίμητες υπηρεσίες προσέφερε η Μονή κατά τους Εθνικούς αγώνες. Το 1821 ο Ν. Κασομούλης διήλθε εξ αυτής και μύησε τον ηγούμενο εις την Φιλική Εταιρεία. Κατά τον Μακεδονικό Αγώνα οι άνδρες της Ελεύθερης Ελλάδας, που έρχονταν να αγωνιστούν στην Μακεδονία στο Μοναστήρι κατέλυαν και τα όπλα στις αποθήκες του τα έκρυβαν.

Κατά τους χειμερινούς μήνες στο στενότερο μέρος του ποταμού υπήρχε δεμένο χοντρό σχοινί σε υψηλόκορμα δέντρα από τις όχθες και από αυτό κρέμονταν με καλάθι η « Σπαρτίνα» και διαπερνούσαν από την μια άκρη στην άλλη οι άνδρες των αντάρτικων σωμάτων και τα φορτία των όπλων. Χρησιμοποιώντας την Σπαρτίνα οι Μακεδονομάχοι διήρχοντο τον Ποταμό Αλιάκμονα παρά την Μονή μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ζάβορδας.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
ΤΣΙΟΥΜΕΛΑ ΓΛΥΚΕΡΙΑ -ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ

 

« of 2 »

 

 

Η Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος μέσα από τον φωτογραφικό φακό του Χρήστου Δημάδη:

« of 2 »

Μετάβαση στον χάρτη

Αλεξίπτωτο πλαγιάς

εναέριος αθλητισμός στη Βουνάσα

Το αλεξίπτωτο πλαγιάς (γνωστό και ως παραπέντε από την ελληνική και διεθνής του ονομασία Parapente) αποτελεί την νεότερη και απλούστερη μορφή ατομικής ανεμοπορίας. Είναι η πτήση με την χρήση ενός ειδικού αλεξίπτωτου και απογείωση από μια πλαγιά σε ύψος, με την εκμετάλλευση των ανοδικών ρευμάτων του άνεμου μπροστά από την πλαγιά.

Τα τελευταία χρόνια η Βουνάσα (Καμβούνια) αποτελεί έναν εξαιρετικό αεραθλητικό προορισμό για Έλληνες και ξένους πιλότους αφού οι συνθήκες ευνοούν λόγω των πολλών απογειώσεων ανάλογα με την κατεύθυνση του αέρα. Με το πολύ ύψος που δίνουν τα θερμικά του βουνού οι πτήσεις αποστάσεων γίνονται εύκολη υπόθεση για ασχολούνται με το αλεξίπτωτο πλαγιάς.

Έτσι, για πρώτη φορά στην περιοχή ο Σύλλογος Αεραθλητών Μακεδονίας (Σ.Α.Μ) σε συνεργασία με τον Δήμο Δεσκάτης διοργανώνουν αγώνες Αλεξιπτώτου πλαγιάς στις 1-3 Μαΐου 2015.

Διαδρομές

Διαδρομές στα Γρεβενά
Διαδρομή στην πόλη των Γρεβενών

Η πόλη των Γρεβενών μικρή και πυκνοκατοικημένη επιτρέπει σε όποιον θελήσει να τη γνωρίσει, να δει όλα τα βασικά σημεία της μέσα σε σε λίγες ώρες. Ξεκινώντας από τη μία άκρη της πόλης – τη βορειοανατολική είσοδο – ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται εύκολα από την πινακίδα καλωσορίσματος ότι πρόκειται για την πόλη των μανιταριών. Καθώς περπατά προς το κέντρο των Γρεβενών, περπατά ανάμεσα σε ένα μέρος των αθλητικών εγκαταστάσεων της πόλης, συναντά το πρώτο άγαλμα μανιταριών, το πετρόχτιστο μουσικό ωδείο, καθώς και το Διοικητήριο, στο οποίο στεγάζεται η Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών και άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Εν συνεχεία και αφού περάσει από τη περιοχή των σχολείων περπατά στον κεντρικό δρόμο της πόλης, την οδό Κ. Ταλιαδούρη, και μπορεί πλέον να πιάσει τον σφυγμό της. Ιδιαίτερα κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας, η πόλη έχει πολλή κίνηση τόσο σε οχήματα όσο και πεζούς.

Προχωρώντας πιο κεντρικά, ο επισκέπτης συναντά το δεύτερο άγαλμα μανιταριών, λίγο πριν το δημαρχείο και την πλατεία λαχαναγοράς. Σήμα κατατεθέν της πλατείας αλλά και της πόλης είναι το παραδοσιακό ρολόι που χτίστηκε το 1906 και πριν την απελευθέρωση αποτελούσε τμήμα τουρκικού τζαμιού.

Ρολόι Γρεβενών - Διαδρομές

Ακριβώς πάνω από την πλατεία λαχαναγοράς, βρίσκεται η πλατεία Αιμιλιανού, η οποία φιλοξενεί αγάλματα των τοπικών ηρώων της περιοχής. Γύρω από τις δύο πλατείες συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο μέρος των χώρων εστίασης και αναψυχής. Ιδιαίτερα το καλοκαίρι οι δυο πλατείες και όλα τα σοκάκια τριγύρω τους με τις καφετέριες, τις παραδοσιακές ταβέρνες, τα μεζεδοπωλεία, καθώς και πλήθος άλλων σύγχρονων καταστημάτων σφύζουν από ζωή.Ανηφορίζοντας πάνω από την πλατεία, ο επισκέπτης περνά από τους πιο πυκνοκατοικημένους δρόμους των Γρεβενών, καταλήγοντας σε ένα από τα σημεία (οδός Φιλίππου) με το μεγαλύτερο υψόμετρο, όπου βρίσκονται μερικές από τις λιγοστές μονοκατοικίες της πόλης. Η θέα από αυτό το σημείο αποζημιώνει τον επισκέπτη, χαρίζοντάς του ένα αίσθημα ελευθερίας.

Προχωρώντας πιο βορειοδυτικά, ο επισκέπτης θα καταλήξει στη βορειοδυτική έξοδο της πόλης, όπου βρίσκεται η γειτονιά των εργατικών κατοικιών. Σε αντίθεση με ό,τι μπορεί να φανταστεί ως εργατικές κατοικίες, πρόκειται για μια όμορφη γειτονιά, με χαμηλά σπίτια, μακριά από τη φασαρία του κέντρου. Μάλιστα είναι αρκετοί οι κάτοικοι που επιλέγουν αυτήν την περιοχή για τον απογευματινό τους περίπατο.

Για τους επισκέπτες που θα επιλέξουν μετά την επίσκεψή τους στο κέντρο της πόλης να κινηθούν δυτικά, η βόλτα θα καταλήξει στην έξοδο της πόλης προς το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας, στην οδό 13ης Οκτωβρίου, περνώντας μπροστά από το κτίριο του πνευματικού κέντρου και της δημόσιας δανειστικής βιβλιοθήκης, το γηροκομείο, το ανοιχτό στάδιο, το κλειστό γυμναστήριο και το κολυμβητήριο της πόλης. Σε αυτή την κατεύθυνση, και λίγο πιο ψηλά, βρίσκεται η περιοχή Βαρόσι με πολύ ωραίο κλίμα, μονοκατοικίες και θέα στην απέναντι καταπράσινη πλαγιά.

Σε περίπτωση που ο επισκέπτης θέλει να αποφύγει τα κοσμικά σημεία της πόλης και να απολαύσει το φυσικό περιβάλλον χωρίς να απομακρυνθεί πολύ από το κέντρο, μιμούμενος τους μόνιμους κατοίκους της περιοχής, μπορεί να αναζητήσει καταφύγιο στο Καστράκι (άλσος Θεοδωρίδη), ένα μικρό δάσος στο οποίο μπορεί να πιει τον καφέ του, να παίξει με τα παιδιά του, να αθληθεί, ή απλώς να περπατήσει απολαμβάνοντας τη γαλήνη, τα χρώματα και τα αρώματα του δάσους. Στην περιοχή υπάρχει και ένα μικρό θέατρο, το οποίο κάθε καλοκαίρι φιλοξενεί ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Με αφετηρία το Καστράκι, ο επισκέπτης μπορεί να ακολουθήσει κάποιο από τα πολλά μονοπάτια που υπάρχουν στην περιοχή για μεγαλύτερες διαδρομές μέσα στο δάσος ή με σκοπό να καταλήξει στη γραφική εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ή στο ναό του Προφήτη Ηλία. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είναι χτισμένη μέσα στο δάσος, με αποτέλεσμα η αίσθηση γαλήνης που αποπνέει η περιοχή να ικανοποιεί και τον πιο απαιτητικό περιηγητή. Ο ναός του Προφήτη Ηλία είναι χτισμένος σε έναν λόφο, δίπλα στο Καστράκι. Η ανάβαση είναι κουραστική, αλλά η θέα αποζημιώνει όποιον τολμήσει να ανεβεί.

« of 11 »
Διαδρομές στο νομό Γρεβενών
1η Διαδρομή

Η πρώτη διαδρομή περιλαμβάνει τη Βάλια Κάλντα και μαζί τους πιο γνωστούς τόπους απόδρασης του νομού. Το χωριό Ζιάκας, το Σπήλαιο, το φαράγγι της Πορτίτσας και το πολυφωτογραφημένο γεφύρι της, ο Όρλιακας με τα μαγευτικά του χρώματα, το γεφύρι του Αζίζ-αγά (το ψηλότερο της Μακεδονίας), τα βλαχοχώρια Αβδέλλα και Περιβόλι και φυσικά η Βάλια Κάλντα ή αλλιώς «Ζεστή Κοιλάδα», όλα είναι εδώ. Ειδικές διαδρομές, όπως αυτή για τον Εθνικό Δρυμό απαιτούν γνώση της περιοχής ή οδηγό και φυσικά 4Χ4.

Τετρακίνηση θα χρειαστείτε αν αποφασίσετε να επισκεφθείτε το γεφύρι στα Καγκέλια, του Κατσουγιάννη, του Κλέφτη και της Πορτίτσας ειδικά το φθινόπωρο και το χειμώνα. Οι φίλοι της πεζοπορίας θα δοκιμαστούν το καλοκαίρι στο πέρασμα του φαραγγιού (διαδρομή που περιλαμβάνει και κολύμπι), στην κατάβαση και ανάβαση στο παλιό καλντερίμι που οδηγεί στο φαράγγι από το χωριό Σπήλαιο, στα πάμπολλα μονοπάτια του Όρλιακα, στην ανάβαση για τις λίμνες Φλέγκα ή στις δεκάδες ακόμη διαδρομές της Βάλια Κάλντα.

« of 12 »
2η Διαδρομή

Τέσσερα πέτρινα γεφύρια, πάνω από δεκαπέντε χωριά, εγκαταλελειμμένοι οικισμοί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, συνθέτουν τη 2η διαδρομή. Το Δοτσικό είναι το χωριό που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε, για να θαυμάσετε την όμορφη πλατεία και να περπατήσετε στο μονότοξο γεφύρι της, ενώ στην Καλλονή και το Δασύλλιο θα βρείτε το «πέτρινο πρόσωπο» του τόπου.

Οι παλιές εκκλησιές και το Λείψι άδειασαν σιγά-σιγά από ανθρώπους, ενώ το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον στο Μεσολούρι μαζεύει όλο και περισσότερους θαυμαστές, που γλιστράνε στα δάση και τους καταρράκτες καλοκαιριάτικα. Η διαδρομή προσφέρεται για τετρακίνηση ή για πεζοπορία, αν σκοπεύετε να αποχωριστείτε τις ρόδες και να χαρείτε τα αμέτρητα μονοπάτια της.

« of 5 »
3η Διαδρομή

Η διαδρομή αυτή δεν έχει τίποτα το υπερβολικό, αν βέβαια δεν βρεθείτε στα όρη και στα βουνά της Μηλιάς για κυνήγι ελεφάντων.

Επίσκεψη στο Παλαιοντολογικό Μουσείο, βόλτα στην παλιά Μηλιά, δύο μόλις χιλιόμετρα από το χωριό, πλινθόκτιστα σπίτια και εκκλησίες με αξιόλογες τοιχογραφίες για τους ενδιαφερόμενους. Και μια βόλτα μέχρι τον Αλιάκμονα, έτσι χαλαρά, με εφόδιο το μεταλλικό εκείνο σκεύος των χρυσοθήρων, αν πιστέψουμε τα λόγια του Pougueville (1806) που έγραφε ότι οι γύφτοι έβγαζαν χρυσό από το ποτάμι. Και δεν θα απογοητευθείτε γιατί δίπλα σ’ αυτό το ποτάμι χρυσίζουν το καλοκαίρι τα καλαμπόκια και τα χαμόγελα των γεωργών.

« of 3 »
4η Διαδρομή

Η διαδρομή αυτή πάει προς την περιοχή της Δεσκάτης και συνεχίζει προς Ελασσόνα. Πριν όμως φτάσετε ως εκεί πρέπει οπωσδήποτε να στρίψετε σε μια παράκαμψη από το χωριό Παναγιά και 11χλμ ασφαλτόδρομου θα σας βγάλουν στην Ιερά Μονή Ζάβορδας. Αφήνετε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ της Μονής, 100μ. απ’ αυτή και μετά από 15 λεπτά περπάτημα από την πίσω πλευρά της Μονής, φτάνετε απέναντι από το ασκηταριό του Οσίου Νικάνορα.

Τετρακίνηση θα χρειαστείτε για τη μεγάλη ανηφόρα που οδηγεί στην Ιερά Μονή Μπουνάσιας. Αν πάλι το αυτοκίνητό σας είναι 2Χ2, τότε ανηφορίστε προς τις καταπράσινες πλαγιές της Βουνάσας, ακριβώς πάνω από τη Δεσκάτη, με οδηγό τις ταμπέλες που γράφουν «Καταφύγιο». Μετά από 9,5χλμ δρόμου μπορείτε να απολαύσετε έναν υπέροχο καφέ στο καταφύγιο σε υψόμετρο 1500μ. ή να κάνετε πικ-νικ στις καταπράσινες πλαγιές με νερό και στεγασμένους χώρους για barbeque. Έχετε φτάσει στον προορισμό σας, τη Δεσκάτη. Μη ξεχάσετε όμως να φορτώσετε το αυτοκίνητό σας με ντόπια τυροκομικά προϊόντα, που δε θα τα βρείτε αλλού.

« of 3 »
5η Διαδρομή

Ο δρόμος της Κρανιάς είναι μια μοναδική διαδρομή μέσα σε δάση με πεύκα και μεγάλα λιβάδια «σπαρμένα» με φτέρη και πράσινο, που φτάνει μέχρι τις λίμνες του Αώου δίπλα στο Μέτσοβο. Μπορείτε λοιπόν άφοβα, όταν αντί για χιόνι, τα βουνά φωτίσουν από γλυκά χρώματα λουλουδιών να κάνετε την όμορφη διαδρομή κι αφού δροσιστείτε στη βρύση του Κηπουριού να κατευθυνθείτε μετά την Κρανιά δεξιά προς τις Μπάλτσες.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι τα καλά λάστιχα και το 4Χ4. Δροσιστείτε στη Γυφτόβρυση λίγο πριν απολαύσετε τους μαιανδρισμούς της πηγής στην κορυφή Μπάλτσες. Ο ίδιος δρόμος πριν τις Μπάλτσες θα σας οδηγήσει με ξύλινες ταμπέλες στην καρδιά του Εθνικού Δρυμού αν η πορεία από το Περιβόλι δεν σας είναι αρκετή.

Ο δρόμος χρειάζεται μεγάλη προσοχή ιδιαίτερα την άνοιξη, αφού σε πολλά ανήλια σημεία του υπάρχουν ακόμη χιόνια. Μη ξαφνιαστείτε αν βρεθείτε μπροστά σε κάποιο πεσμένο πεύκο ή σε χώματα που υποχώρησαν το χειμώνα. Όλα είναι μέσα στο πρόγραμμα, σ’ αυτή την (ευτυχώς ακόμη) άγρια περιοχή της Ελλάδας.

« of 6 »
6η Διαδρομή

Η χειμερινή Βασιλίτσα δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Εκείνο που συνήθως δε γνωρίζει ο χειμερινός επισκέπτης είναι η ανοιξιάτικη, φθινοπωρινή ή ακόμη και η καλοκαιρινή ομορφιά της διαδρομής. Με αυτοκίνητο τετρακίνησης μπορείτε να φτάσετε μέχρι την κορυφή της Βασιλίτσας, πρωί ή απόγευμα κατά προτίμηση και εκεί να κάνετε μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον εαυτό σας με τη φορά των δεικτών του ρολογιού.

Τα περισσότερα από τα Ελληνικά βουνά φαίνονται στον ορίζοντα: νοτιοδυτικά προς τα Γιάννενα είναι η Γκαμήλα, δεξιότερα ο Σμόλικας, το Βίτσι, ο Βόρρας, το Βέρμιο, τα Πιέρια, ο Όλυμπος, το Πήλιο, ο Παρνασσός, τα βουνά του Καρπενησίου, η Τριγκία, ο Κόζιακας και τέλος οι κορυφές Αβγό και Φλέγκα της Πίνδου.

Μετά από αυτή την υπέροχη αίσθηση, ανηφορίστε προς τη Σαμαρίνα και τη Βάλια Κίρνα, την κοιλάδα του διαβόλου. Σ’ όλες αυτές τις διαδρομές τα μικρά χωριά θα σας ξεκουράσουν, θα σας προσφέρουν τσίπουρο και μεζέ ή γλυκό του κουταλιού, συνήθως κάτω από τον πλάτανο της πλατείας.

« of 12 »
Διαδρομές με τετρακίνητα οχήματα

Όπως ήδη αναφέρεται παραπάνω είναι πάρα πολλές οι επιλογές για διαδρομές με 4×4 σε όλη την περιοχή των Γρεβενών. Ορεινοί αγροτικοί δρόμοι και δύσβατα σημεία γίνονται προσβάσιμοι και συχνά οδηγούν σε μικρές οάσεις, σε όσους τολμήσουν να τα προσπελάσουν με τετρακίνητο όχημα. Εξαιρετικά ελκυστικές είναι και οι διαδρομές στο χιόνι για όσους διαθέτουν κατάλληλο όχημα. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται προσοχή και εμπειρία για ασφαλείς περιπέτειες!

« of 3 »

Θρησκευτικός Τουρισμός

Αγία Παρασκευή Γρεβενών

Ο θρησκευτικός ή προσκυνηματικός τουρισμός αποτελεί μια εναλλακτική μορφή τουρισμού που εδώ και αρκετά χρόνια γνωρίζει μεγάλη άνθιση σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Οι πιστοί νιώθοντας την ανάγκη να έρθουν πιο κοντά στη θρησκεία τους, αναζητούν προορισμούς με θρησκευτικό χαρακτήρα και έτσι εκκλησίες και μοναστήρια ανά την Ελλάδα, αποτελούν σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Αγία Παρασκευή Γρεβενών

Οι λάτρεις του θρησκευτικού τουρισμού που έρχονται στα Γρεβενά, έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν προορισμούς σε ολόκληρο τον νομό. Λίγα χιλιόμετρα πριν τη Δεσκάτη, βρίσκεται η περίφημη Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωtήρος, στη Ζάβορδα, χτισμένη το 1534 έως 1544 από τον Όσιο Νικάνορα και δίπλα το ασκηταριό του Οσίου πάνω από τα ορμητικά νερά του Αλιάκμονα.

Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Τορνικίου χτίστηκε περίπου στα 1200 και είναι η μονή που μετά την κατασκευή φράγματος στην περιοχή, μεταφέρθηκε αυτούσια, σε λίγο ψηλότερο σημείο. Αξίζει να τη δείτε και έπειτα να ανηφορίσετε κάθετα τη Βουνάσα, όπου θα θαυμάσετε τη Μονή Ευαγγελισμού της Παναγίας Μπουνάσιας που πιθανότατα χτίσθηκε το 1348. Ο εντυπωσιακός ναός, ο υπέροχα βαμμένος τρούλος και οι σκαλιστές παραστάσεις πάνω από τις πόρτες σε συνδυασμό με το άγριο τοπίο και την εκπληκτική θέα στην τεχνητή λίμνη, κάνουν να φαίνονται παιχνίδι τα 5 χιλιόμετρα χωματόδρομο μέχρι εκεί.

Στην άλλη πλευρά του νομού, ο ναός της Μεγάλης Παναγίας στη Σαμαρίνα με το πεύκο πάνω στον τρούλο, μαγεύει χιλιάδες κόσμο τον Δεκαπενταύγουστο, ενώ στην είσοδο της θρυλικής κοιλάδας “Βάλια Κίρνα” ή αλλιώς της κοιλάδας του διαβόλου, στέκει ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και η Αγία Παρασκευή.

Ιδιαίτερο θρησκευτικό μνημείο για το νομό είναι η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου ή Παναγία Σπηλιώτισσα που ιδρύθηκε το 1643. Το τέμπλο του ναού, η πόρτα και τα παράθυρά του αποτελούν εξαιρετικά δείγματα ξυλογλυπτικής του 17ου αιώνα. Δεκάδες ακόμη πέτρινοι ναοί και ξωκλήσια κοσμούν κάθε άκρη του νομού και έχουν ανοιχτές τις πόρτες σε πιστούς και επισκέπτες του τόπου.