Γεωπάρκο Γρεβενών – Κοζάνης

Το Γεωπάρκο Γρεβενών – Κοζάνης είναι από τα 6 αναγνωρισμένα Γεωπάρκα της Ελλάδας που έχουν ενταχθεί στον χάρτη Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO.

Πρόκειται για μια περιοχή με ιδιαίτερα πλούσια γεωλογική κληρονομία και πληθώρα γεω-σημείων, που θυμίζουν τον απολεσθέντα κόσμο της Παγγαίας, της αρχαίας μεγα-ηπείρου που υπήρχε πριν δημιουργηθούν η Ευρώπη και η Αφρική. Με τη μετακίνηση των τεκτονικών πλακών, έχουν δημιουργηθεί ανάγλυφα τοπία με σπάνια ομορφιά και σπουδαία βιοποικιλότητα.

Στο Γεωπάρκο Γρεβενών – Κοζάνης ανήκουν περιοχές όπως το φαράγγι της Πορτίτσας, η Βασιλίτσα, η Βάλια Κάλντα, ο Όρλιακας, η Βουνάσα, η Τρυπημένη στο Μικραλίβαδο, οι χώροι ανασκαφών όπου βρέθηκαν προϊστορικοί ελέφαντες κ.α.

Ανάβαση προς την Τρυπημένη, Μικροβλίβαδο, Photo Credit: Ζιούτης Λευτέρης
Ανάβαση προς την Τρυπημένη, Μικρολίβαδο | Photo Credit: Ζιούτης Λευτέρης
Ανάβαση προς την Τρυπημένη, Μικρολίβαδο
Ανάβαση προς την Τρυπημένη, Μικρολίβαδο | Photo Credit: Ζιούτης Λευτέρης

Αναλυτικές πληροφορίες για το Γεωπάρκο μπορείτε να βρείτε στη σχετική σελίδα https://www.geoparkgrevenakozani.com/

Γεφύρι Ζιάκα

Το γεφύρι του Ζιάκα, ένα από τα πιο φωτογραφημένα γεφύρια των Γρεβενών, βρίσκεται στον δρόμο που ενώνει τα Γρεβενά με το χωριό ιστορικό Ζιάκα.

Η κοινότητα του Ζιάκα (Τίστα) είναι χτισμένη σε 900 μ. υψόμετρο. Βρίσκεται 19 χλμ. ΝΔ των Γρεβενών και σ’ αυτή ανήκουν οι δύο οικισμοί Κρύα Βρύση ή Τίστα και Περιβολόκι ή Πιπινίτσα. Το χειμώνα ζούνε εδώ 380 άτομα, το καλοκαίρι περίπου 850. Οι μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Είναι πατρίδα του θρυλικού ήρωα Θεόδωρου Ζιάκα, από όπου πήρε και το όνομα. Το περίφημο πέτρινο γεφύρι του Ζιάκα που χτίστηκε επί Τουρκοκρατίας βρίσκεται 3 χλμ. μακριά από το ομώνυμο χωριό. Χτίστηκε πριν από το 1885 και είναι εύκολα προσβάσιμο. Είναι δίτοξο με σαφώς μεγαλύτερη την κύρια (Δυτική) καμάρα, που φτάνει σε ύψος τα 7,50 μ. Το συνολικό μήκος του γεφυριού είναι περίπου 41 μ. και το πλάτος 3,10 μ.

Γεφύρι Ζιάκα

Σύμφωνα με τις ιστορικές παραδόσεις εκεί έγινε η μάχη μεταξύ του Γιαννούλα Ζιάκα, αδερφού του Θεόδωρου και των Τούρκων και η παράδοση λέει πως ο Γιαννούλας έγραψε στο ίδιο σημείο ένα ποίημα. Κοντά στο γεφύρι βρέθηκαν τάφοι. Κάτω από το γεφύρι περνά ο Βελονιάς ποταμός, παραπόταμος του Βενέτικου, που πηγάζει από τις περιοχές Δοτσικού, Προσβόρου και Αλατόπετρας. Ο δρόμος που πέρναγε πάνω από το γεφύρι ονομαζόταν «Βασιλική Στράτα» και αποτελούσε το διάβα των εμπορικών καραβανιών προς τη Θεσσαλία.

Εκείνο που προκαλεί το θαυμασμό του επισκέπτη είναι το βουνό Όρλιακας στους πρόποδες του οποίου είναι χτισμένο το χωριό. Μη φανταστείτε κανένα βουνό πανύψηλο. Η κορυφή του φτάνει μόνο τα 1.433 μ., αλλά έχει απόκρημνα βράχια και πλαγιές όπου φωλιάζουν πολλά αρπακτικά. Η βλάστηση αφθονεί γιατί υποβοηθείται από το εδαφικό υπόστρωμα του ασβεστόλιθου, τα νερά και τις κλιματολογικές συνθήκες.

Ο επισκέπτης μπορεί να δει και να θαυμάσει ταυτόχρονα τα έλατα πλάι πλάι με τις βαλανιδιές, τη μαύρη πεύκη και την οξιά, ενώ πιο χαμηλά μπορεί να δει φλαμουριές, κρανιές, πυξάρια, φτελιές, λεύκες, αγριοκερασιές, κέδρα, αγριαχλαδιές, φράξους, σφενδάμια, αγριοπούρναρα και άλλα πολλά. Ειδικά το φθινόπωρο ο Όρλιακας με όλα αυτά τα φυλλοβόλα είναι σαν ζωγραφική παλέτα, μια γιορτή των χρωμάτων τα οποία σε συνδυασμό με την άγρια ομορφιά της περιοχής, το πανέμορφο γραφικό χωριό του Ζιάκα και το ομώνυμο γεφύρι του σίγουρα αποτελούν ένα μοναδικά επισκέψιμο χώρο κάθε εποχή του έτους.

Μετάβαση στον χάρτη

Διαδρομές

Διαδρομές στα Γρεβενά
Διαδρομή στην πόλη των Γρεβενών

Η πόλη των Γρεβενών μικρή και πυκνοκατοικημένη επιτρέπει σε όποιον θελήσει να τη γνωρίσει, να δει όλα τα βασικά σημεία της μέσα σε σε λίγες ώρες. Ξεκινώντας από τη μία άκρη της πόλης – τη βορειοανατολική είσοδο – ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται εύκολα από την πινακίδα καλωσορίσματος ότι πρόκειται για την πόλη των μανιταριών. Καθώς περπατά προς το κέντρο των Γρεβενών, περπατά ανάμεσα σε ένα μέρος των αθλητικών εγκαταστάσεων της πόλης, συναντά το πρώτο άγαλμα μανιταριών, το πετρόχτιστο μουσικό ωδείο, καθώς και το Διοικητήριο, στο οποίο στεγάζεται η Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών και άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Εν συνεχεία και αφού περάσει από τη περιοχή των σχολείων περπατά στον κεντρικό δρόμο της πόλης, την οδό Κ. Ταλιαδούρη, και μπορεί πλέον να πιάσει τον σφυγμό της. Ιδιαίτερα κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας, η πόλη έχει πολλή κίνηση τόσο σε οχήματα όσο και πεζούς.

Προχωρώντας πιο κεντρικά, ο επισκέπτης συναντά το δεύτερο άγαλμα μανιταριών, λίγο πριν το δημαρχείο και την πλατεία λαχαναγοράς. Σήμα κατατεθέν της πλατείας αλλά και της πόλης είναι το παραδοσιακό ρολόι που χτίστηκε το 1906 και πριν την απελευθέρωση αποτελούσε τμήμα τουρκικού τζαμιού.

Ρολόι Γρεβενών - Διαδρομές

Ακριβώς πάνω από την πλατεία λαχαναγοράς, βρίσκεται η πλατεία Αιμιλιανού, η οποία φιλοξενεί αγάλματα των τοπικών ηρώων της περιοχής. Γύρω από τις δύο πλατείες συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο μέρος των χώρων εστίασης και αναψυχής. Ιδιαίτερα το καλοκαίρι οι δυο πλατείες και όλα τα σοκάκια τριγύρω τους με τις καφετέριες, τις παραδοσιακές ταβέρνες, τα μεζεδοπωλεία, καθώς και πλήθος άλλων σύγχρονων καταστημάτων σφύζουν από ζωή.Ανηφορίζοντας πάνω από την πλατεία, ο επισκέπτης περνά από τους πιο πυκνοκατοικημένους δρόμους των Γρεβενών, καταλήγοντας σε ένα από τα σημεία (οδός Φιλίππου) με το μεγαλύτερο υψόμετρο, όπου βρίσκονται μερικές από τις λιγοστές μονοκατοικίες της πόλης. Η θέα από αυτό το σημείο αποζημιώνει τον επισκέπτη, χαρίζοντάς του ένα αίσθημα ελευθερίας.

Προχωρώντας πιο βορειοδυτικά, ο επισκέπτης θα καταλήξει στη βορειοδυτική έξοδο της πόλης, όπου βρίσκεται η γειτονιά των εργατικών κατοικιών. Σε αντίθεση με ό,τι μπορεί να φανταστεί ως εργατικές κατοικίες, πρόκειται για μια όμορφη γειτονιά, με χαμηλά σπίτια, μακριά από τη φασαρία του κέντρου. Μάλιστα είναι αρκετοί οι κάτοικοι που επιλέγουν αυτήν την περιοχή για τον απογευματινό τους περίπατο.

Για τους επισκέπτες που θα επιλέξουν μετά την επίσκεψή τους στο κέντρο της πόλης να κινηθούν δυτικά, η βόλτα θα καταλήξει στην έξοδο της πόλης προς το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας, στην οδό 13ης Οκτωβρίου, περνώντας μπροστά από το κτίριο του πνευματικού κέντρου και της δημόσιας δανειστικής βιβλιοθήκης, το γηροκομείο, το ανοιχτό στάδιο, το κλειστό γυμναστήριο και το κολυμβητήριο της πόλης. Σε αυτή την κατεύθυνση, και λίγο πιο ψηλά, βρίσκεται η περιοχή Βαρόσι με πολύ ωραίο κλίμα, μονοκατοικίες και θέα στην απέναντι καταπράσινη πλαγιά.

Σε περίπτωση που ο επισκέπτης θέλει να αποφύγει τα κοσμικά σημεία της πόλης και να απολαύσει το φυσικό περιβάλλον χωρίς να απομακρυνθεί πολύ από το κέντρο, μιμούμενος τους μόνιμους κατοίκους της περιοχής, μπορεί να αναζητήσει καταφύγιο στο Καστράκι (άλσος Θεοδωρίδη), ένα μικρό δάσος στο οποίο μπορεί να πιει τον καφέ του, να παίξει με τα παιδιά του, να αθληθεί, ή απλώς να περπατήσει απολαμβάνοντας τη γαλήνη, τα χρώματα και τα αρώματα του δάσους. Στην περιοχή υπάρχει και ένα μικρό θέατρο, το οποίο κάθε καλοκαίρι φιλοξενεί ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Με αφετηρία το Καστράκι, ο επισκέπτης μπορεί να ακολουθήσει κάποιο από τα πολλά μονοπάτια που υπάρχουν στην περιοχή για μεγαλύτερες διαδρομές μέσα στο δάσος ή με σκοπό να καταλήξει στη γραφική εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ή στο ναό του Προφήτη Ηλία. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είναι χτισμένη μέσα στο δάσος, με αποτέλεσμα η αίσθηση γαλήνης που αποπνέει η περιοχή να ικανοποιεί και τον πιο απαιτητικό περιηγητή. Ο ναός του Προφήτη Ηλία είναι χτισμένος σε έναν λόφο, δίπλα στο Καστράκι. Η ανάβαση είναι κουραστική, αλλά η θέα αποζημιώνει όποιον τολμήσει να ανεβεί.

« of 11 »
Διαδρομές στο νομό Γρεβενών
1η Διαδρομή

Η πρώτη διαδρομή περιλαμβάνει τη Βάλια Κάλντα και μαζί τους πιο γνωστούς τόπους απόδρασης του νομού. Το χωριό Ζιάκας, το Σπήλαιο, το φαράγγι της Πορτίτσας και το πολυφωτογραφημένο γεφύρι της, ο Όρλιακας με τα μαγευτικά του χρώματα, το γεφύρι του Αζίζ-αγά (το ψηλότερο της Μακεδονίας), τα βλαχοχώρια Αβδέλλα και Περιβόλι και φυσικά η Βάλια Κάλντα ή αλλιώς «Ζεστή Κοιλάδα», όλα είναι εδώ. Ειδικές διαδρομές, όπως αυτή για τον Εθνικό Δρυμό απαιτούν γνώση της περιοχής ή οδηγό και φυσικά 4Χ4.

Τετρακίνηση θα χρειαστείτε αν αποφασίσετε να επισκεφθείτε το γεφύρι στα Καγκέλια, του Κατσουγιάννη, του Κλέφτη και της Πορτίτσας ειδικά το φθινόπωρο και το χειμώνα. Οι φίλοι της πεζοπορίας θα δοκιμαστούν το καλοκαίρι στο πέρασμα του φαραγγιού (διαδρομή που περιλαμβάνει και κολύμπι), στην κατάβαση και ανάβαση στο παλιό καλντερίμι που οδηγεί στο φαράγγι από το χωριό Σπήλαιο, στα πάμπολλα μονοπάτια του Όρλιακα, στην ανάβαση για τις λίμνες Φλέγκα ή στις δεκάδες ακόμη διαδρομές της Βάλια Κάλντα.

« of 12 »
2η Διαδρομή

Τέσσερα πέτρινα γεφύρια, πάνω από δεκαπέντε χωριά, εγκαταλελειμμένοι οικισμοί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, συνθέτουν τη 2η διαδρομή. Το Δοτσικό είναι το χωριό που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε, για να θαυμάσετε την όμορφη πλατεία και να περπατήσετε στο μονότοξο γεφύρι της, ενώ στην Καλλονή και το Δασύλλιο θα βρείτε το «πέτρινο πρόσωπο» του τόπου.

Οι παλιές εκκλησιές και το Λείψι άδειασαν σιγά-σιγά από ανθρώπους, ενώ το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον στο Μεσολούρι μαζεύει όλο και περισσότερους θαυμαστές, που γλιστράνε στα δάση και τους καταρράκτες καλοκαιριάτικα. Η διαδρομή προσφέρεται για τετρακίνηση ή για πεζοπορία, αν σκοπεύετε να αποχωριστείτε τις ρόδες και να χαρείτε τα αμέτρητα μονοπάτια της.

« of 5 »
3η Διαδρομή

Η διαδρομή αυτή δεν έχει τίποτα το υπερβολικό, αν βέβαια δεν βρεθείτε στα όρη και στα βουνά της Μηλιάς για κυνήγι ελεφάντων.

Επίσκεψη στο Παλαιοντολογικό Μουσείο, βόλτα στην παλιά Μηλιά, δύο μόλις χιλιόμετρα από το χωριό, πλινθόκτιστα σπίτια και εκκλησίες με αξιόλογες τοιχογραφίες για τους ενδιαφερόμενους. Και μια βόλτα μέχρι τον Αλιάκμονα, έτσι χαλαρά, με εφόδιο το μεταλλικό εκείνο σκεύος των χρυσοθήρων, αν πιστέψουμε τα λόγια του Pougueville (1806) που έγραφε ότι οι γύφτοι έβγαζαν χρυσό από το ποτάμι. Και δεν θα απογοητευθείτε γιατί δίπλα σ’ αυτό το ποτάμι χρυσίζουν το καλοκαίρι τα καλαμπόκια και τα χαμόγελα των γεωργών.

« of 3 »
4η Διαδρομή

Η διαδρομή αυτή πάει προς την περιοχή της Δεσκάτης και συνεχίζει προς Ελασσόνα. Πριν όμως φτάσετε ως εκεί πρέπει οπωσδήποτε να στρίψετε σε μια παράκαμψη από το χωριό Παναγιά και 11χλμ ασφαλτόδρομου θα σας βγάλουν στην Ιερά Μονή Ζάβορδας. Αφήνετε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ της Μονής, 100μ. απ’ αυτή και μετά από 15 λεπτά περπάτημα από την πίσω πλευρά της Μονής, φτάνετε απέναντι από το ασκηταριό του Οσίου Νικάνορα.

Τετρακίνηση θα χρειαστείτε για τη μεγάλη ανηφόρα που οδηγεί στην Ιερά Μονή Μπουνάσιας. Αν πάλι το αυτοκίνητό σας είναι 2Χ2, τότε ανηφορίστε προς τις καταπράσινες πλαγιές της Βουνάσας, ακριβώς πάνω από τη Δεσκάτη, με οδηγό τις ταμπέλες που γράφουν «Καταφύγιο». Μετά από 9,5χλμ δρόμου μπορείτε να απολαύσετε έναν υπέροχο καφέ στο καταφύγιο σε υψόμετρο 1500μ. ή να κάνετε πικ-νικ στις καταπράσινες πλαγιές με νερό και στεγασμένους χώρους για barbeque. Έχετε φτάσει στον προορισμό σας, τη Δεσκάτη. Μη ξεχάσετε όμως να φορτώσετε το αυτοκίνητό σας με ντόπια τυροκομικά προϊόντα, που δε θα τα βρείτε αλλού.

« of 3 »
5η Διαδρομή

Ο δρόμος της Κρανιάς είναι μια μοναδική διαδρομή μέσα σε δάση με πεύκα και μεγάλα λιβάδια «σπαρμένα» με φτέρη και πράσινο, που φτάνει μέχρι τις λίμνες του Αώου δίπλα στο Μέτσοβο. Μπορείτε λοιπόν άφοβα, όταν αντί για χιόνι, τα βουνά φωτίσουν από γλυκά χρώματα λουλουδιών να κάνετε την όμορφη διαδρομή κι αφού δροσιστείτε στη βρύση του Κηπουριού να κατευθυνθείτε μετά την Κρανιά δεξιά προς τις Μπάλτσες.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι τα καλά λάστιχα και το 4Χ4. Δροσιστείτε στη Γυφτόβρυση λίγο πριν απολαύσετε τους μαιανδρισμούς της πηγής στην κορυφή Μπάλτσες. Ο ίδιος δρόμος πριν τις Μπάλτσες θα σας οδηγήσει με ξύλινες ταμπέλες στην καρδιά του Εθνικού Δρυμού αν η πορεία από το Περιβόλι δεν σας είναι αρκετή.

Ο δρόμος χρειάζεται μεγάλη προσοχή ιδιαίτερα την άνοιξη, αφού σε πολλά ανήλια σημεία του υπάρχουν ακόμη χιόνια. Μη ξαφνιαστείτε αν βρεθείτε μπροστά σε κάποιο πεσμένο πεύκο ή σε χώματα που υποχώρησαν το χειμώνα. Όλα είναι μέσα στο πρόγραμμα, σ’ αυτή την (ευτυχώς ακόμη) άγρια περιοχή της Ελλάδας.

« of 6 »
6η Διαδρομή

Η χειμερινή Βασιλίτσα δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Εκείνο που συνήθως δε γνωρίζει ο χειμερινός επισκέπτης είναι η ανοιξιάτικη, φθινοπωρινή ή ακόμη και η καλοκαιρινή ομορφιά της διαδρομής. Με αυτοκίνητο τετρακίνησης μπορείτε να φτάσετε μέχρι την κορυφή της Βασιλίτσας, πρωί ή απόγευμα κατά προτίμηση και εκεί να κάνετε μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον εαυτό σας με τη φορά των δεικτών του ρολογιού.

Τα περισσότερα από τα Ελληνικά βουνά φαίνονται στον ορίζοντα: νοτιοδυτικά προς τα Γιάννενα είναι η Γκαμήλα, δεξιότερα ο Σμόλικας, το Βίτσι, ο Βόρρας, το Βέρμιο, τα Πιέρια, ο Όλυμπος, το Πήλιο, ο Παρνασσός, τα βουνά του Καρπενησίου, η Τριγκία, ο Κόζιακας και τέλος οι κορυφές Αβγό και Φλέγκα της Πίνδου.

Μετά από αυτή την υπέροχη αίσθηση, ανηφορίστε προς τη Σαμαρίνα και τη Βάλια Κίρνα, την κοιλάδα του διαβόλου. Σ’ όλες αυτές τις διαδρομές τα μικρά χωριά θα σας ξεκουράσουν, θα σας προσφέρουν τσίπουρο και μεζέ ή γλυκό του κουταλιού, συνήθως κάτω από τον πλάτανο της πλατείας.

« of 12 »
Διαδρομές με τετρακίνητα οχήματα

Όπως ήδη αναφέρεται παραπάνω είναι πάρα πολλές οι επιλογές για διαδρομές με 4×4 σε όλη την περιοχή των Γρεβενών. Ορεινοί αγροτικοί δρόμοι και δύσβατα σημεία γίνονται προσβάσιμοι και συχνά οδηγούν σε μικρές οάσεις, σε όσους τολμήσουν να τα προσπελάσουν με τετρακίνητο όχημα. Εξαιρετικά ελκυστικές είναι και οι διαδρομές στο χιόνι για όσους διαθέτουν κατάλληλο όχημα. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται προσοχή και εμπειρία για ασφαλείς περιπέτειες!

« of 3 »

Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου

Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου - ΛογότυποΤο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου θεσμοθετήθηκε το 2005 με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 23069/14-6-05. Περικλείει στα όριά του

  • τους δύο Εθνικούς Δρυμούς, του Βίκου – Αώου και της Πίνδου (Βάλια Κάλντα),
  • έντεκα περιοχές που ανήκουν στο Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών «Natura 2000», όπως το όρος Βασιλίτσα, η Βάλια Κάλντα και η τεχνητή λίμνη Αώου, τα όρη Όρλιακας και Τζούργιακας, κορυφές του όρους Σμόλικα, όρη Τύμφη και Μιτσικέλι, ολόκληρη σχεδόν την περιοχή του Ζαγορίου, ένα τμήμα της περιοχής της Κόνιτσας και του Μετσόβου και το δυτικό τμήμα του Νομού Γρεβενών.

Αποτελεί το μεγαλύτερο χερσαίο Εθνικό Πάρκο της χώρας μας, με έκταση που προσεγγίζει τα 2 εκατομμύρια στρέμματα. Πρόκειται για μια από τις περιοχές με σπουδαία οικολογική και περιβαλλοντική αξία σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, καθώς συνδυάζει μοναδικά το φυσικό με το ανθρωπογενές περιβάλλον.

Η ύπαρξη πλήθους ενδημικών ειδών χλωρίδας, όλων σχεδόν των μεγάλων άγριων θηλαστικών που διαβιούν στη χώρα μας, καθώς και σπάνιων ειδών ορνιθοπανίδας, προσδίδουν στο Εθνικό Πάρκο ιδιαίτερη οικολογική αξία. Η περιοχή επίσης είναι ιδιαίτερα πλούσια σε ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία. Παραδοσιακοί οικισμοί, πέτρινα τοξωτά γεφύρια, περίτεχνοι ναοί και μοναστήρια, νερόμυλοι και πέτρινες σκάλες κυριαρχούν σε όλο το δομημένο περιβάλλον του Πάρκου.

Περισσότερες πληροφορίες για το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου και τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικών Δρυμών Βίκου – Αώου και Πίνδου διατίθενται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.pindosnationalpark.gr/index.php

Μετάβαση στον χάρτη