Τριήμερο στην Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών

Μπορεί η πανδημία να καθιστά για άλλη μια χρονιά αδύνατη την πραγματοποίηση αποκριάτικων εκδηλώσεων, μπορεί η διάθεση μας να μην είναι η καλύτερη λόγω της επικαιρότητας, μπορεί ο καιρός να μην μας κάνει τη χάρη και η άνοιξη να αργεί… αλλά ευτυχώς η φύση δεν χρειάζεται καλλωπισμούς, έχει κάθε εποχή τη δική της ομορφιά και είναι πάντα εκεί πρόθυμη να γίνει το καταφύγιό μας!

Και σαν τη φύση των Γρεβενών δύσκολα βρίσκεις!

Μέσα στον Μάρτιο έχεις δύο τριήμερα, δύο ευκαιρίες να την ανακαλύψεις!

Χειμωνιάτικο τοπίο | Photo Credit: Ζιούτης Λευτέρης
Η φύση - Τοπίο στα ορεινά Γρεβενά
Θέα από ψηλά | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος

Ανακάλυψε την ατελείωτη ομορφιά του βουνού, στο Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας! Η Βασιλίτσα θεωρείται ένα από τα καλύτερα χιονοδρομικά κέντρα της Ελλάδας, λόγω της φυσικής ομορφιάς των πιστών της, της ποσότητας και της εξαιρετικής ποιότητας χιονιού! Αν κάνεις σκι και σνόουμπορντ, απόλαυσέ το! Αν όχι, φρόντισε να κάνεις μια εναέρια βόλτα με τον τριθέσιο και στη συνέχεια με τον διθέσιο αναβατήρα. Η αίσθηση που έχεις ανεβαίνοντας στην πλαγιά με τον διθέσιο είναι μοναδική!

Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας
Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας | Photo Credit: Χιονοδρομικός Ορειβατικός Σύλλογος Γρεβενών

Μόλις κατέβεις, πιες κάτι ζεστό στα σαλέ του χιονοδρομικού και αφέσου στο οικογενειακό κλίμα που επικρατεί μεταξύ των επισκεπτών του βουνού! Φτάνει η ώρα να κατέβεις πιο χαμηλά. Χωριά με ξενώνες και ταβέρνες θα βρεις πολλά στον δρόμο σου και μπορείς να δοκιμάσεις την τοπική κουζίνα!

Η φιλοξενία των ντόπιων μπορεί να μη σε αφήνει εύκολα να φύγεις αλλά είναι τόσα πολλά αυτά που έχεις να δεις και τόσα τα μέρη να περιπλανηθείς. Χωριά πολλά και γραφικά, απλωμένα σε όλο τον νομό, τα βλαχοχώρια, τα χωριά του Όρλιακα με τη χαρακτηριστική πετρώδη μορφή, τα μαστοροχώρια και άλλα χωριά πιο πεδινά, η Δεσκάτη και τα περίχωρά της! Είναι τόσες πολλές οι επιλογές!

Δεν είναι όμως μόνο τα χωριά, υπάρχουν πολλές εκκλησίες και μοναστήρια και ακόμη περισσότερα γεφύρια! Τα ξακουστά πέτρινα γεφύρια των Γρεβενών! Περιπλανήσου στα γεφύρια και γέμισε την κάρτα μνήμης του κινητού σου με φωτογραφίες.

Άγιος Νικόλαος Περιβολίου
Άγιος Νικόλαος, Περιβόλι | Photo Credit: Παπανίκος Στέργιος
Γεφύρι Δασυλλίου
Γεφύρι Δασυλλίου | Photo Credit: Λευτέρης Ζιούτης

Τα γεφύρια, όμως, δεν είναι μόνο για φωτογράφιση. Καιρού επιτρέποντος, τα γεφύρια είναι ιδανικά σημεία για πικ νικ! Προμηθεύσου τοπικές λιχουδιές, γέμισε το καλάθι σου με καλούδια και διάλεξε γεφύρι! Φτάσε εκεί, στρώσε την κουβέρτα σου, κλείσε τα μάτια και παραδώσου στους ήχους της φύσης. Το νερό στο ποτάμι κυλά, τα φύλλα θροΐζουν στο αεράκι, τα πουλιά κελαηδούν. Ήχοι της φύσης για ηρεμία και ευζωία!

Γεφύρι Ζιάκα
Εξόρμηση στο Γεφύρι του Ζιάκα, Φεβρουάριος 2022, Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Γεφύρι Αζίζ Αγά
Εξόρμηση στο γεφύρι του Αζίζ Αγά, Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος

Όσο είσαι στην περιοχή, έχεις την μοναδική ευκαιρία να δεις τους μεγαλύτερους χαυλιόδοντες στον κόσμο (με ρεκόρ γκίνες)! Σε περιμένουν στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Μηλιά Γρεβενών!

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Μηλιά Γρεβενών
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Μηλιά Γρεβενών | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος

Όταν τελειώσει το τριήμερο να ξέρεις ότι όσα και αν είδες, θα έχεις πάρει μόνο μια πρώτη γεύση από την φύση των Γρεβενών και της Δεσκάτης. Τη Βάλια Κάλντα δεν την είδες, στο φαράγγι της Πορτίτσας δεν περπάτησες, το φαράγγι του Κλέφτη δεν το διέσχισες, στα ποτάμια δεν κολύμπησες, ράφτινγκ δεν έκανες, στις Μπάλτσες δεν πήγες, στο Καταφύγιο της Βουνάσας δεν έφτασες, τα δάση καταπράσινα δεν τα αντίκρισες, σε μονοπάτια δεν περπάτησες… Ατελείωτη η λίστα! Ανεξάντλητοι οι προορισμοί και οι πειρασμοί στην περιοχή!

Βάλια Κάλντα
Βάλια Κάλντα | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Βενέτικος ποταμός
Βενέτικος ποταμός | Photo Credit: Δημητριάδης Γιώργος
Φαράγγι Πορτίτσας
Φαράγγι Πορτίτσας | Photo Credit: Παπανίκος Στέργιος

Και φυσικά, πριν φύγεις, να μην ξεχάσεις να πάρεις μανιτάρια, λουκούμια, τυριά, ζυμαρικά, όσπρια και άλλα υπέροχα παραδοσιακά προϊόντα!

Και όταν γυρίσεις πίσω στο σπίτι, όσο θα αναπολείς τις στιγμές που πέρασες στη φύση, θυμήσου να γεμίσεις Instagram και Facebook με φωτογραφίες και hashtags #Grevena #Deskati #Γρεβενά #Δεσκάτη #visitGrevena #visitwesternmacedonia και να μας κάνεις tag (Instagram: pe_grevenon και Facebook: pegrevenon).

Εις το επανιδείν!

Γιορτή Μανιταριού

Η Γιορτή Μανιταριού είναι μία από τις κορυφαίες εκδηλώσεις του καλοκαιριού που αποτελεί πόλο έλξης εκατοντάδων επισκεπτών στην περιοχή των Γρεβενών. Από το 2017 πραγματοποιείται στο Πάρκο των Μανιταριών.

Γλυπτό στο Πάρκο Μανιταριών στα Γρεβενά, όπου πραγματοποιείται η Γιορτή Μανιταριού
Γλυπτό στο Πάρκο Μανιταριών

Αναλυτικά η ιστορία και ο η κεντρική ιδέα στην οποία βασίζεται η γιορτή μανιταριού αναφέρονται στο σχετικό blog.

Το κορυφαίο γεγονός μανιταροφιλίας και μανιταρογνωσίας στην Ελλάδα και από τις  μεγαλύτερες γιορτές με επίκεντρο τα μανιτάρια στον πλανήτη, καθώς συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες από όλα τα μέρη της Ελλάδας, της Κύπρου, των Βαλκανίων, της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αυστραλίας. 

Η γιορτή ξεκίνησε το 2003, στις όχθες του Βενέτικου ποταμού, δίπλα στη γέφυρα Σπανού, από τους Μανιταρόφιλους Δυτικής Μακεδονίας και τη Νομαρχία (τότε) Γρεβενών. Το 2009 η γιορτή μεταφέρεται στους Φιλιππαίους Γρεβενών, στον χώρο των κατασκηνώσεων της Κουρούνας και το 2011 στον Ζιάκα Γρεβενών, στους πρόποδες του Όρλιακα, στον κατασκηνωτικό χώρο.

Το 2012 η γιορτή δεν πραγματοποιήθηκε. Το 2013 η γιορτή γίνεται στην Καστοριά, στο πάρκο του κέντρου περίθαλψης άγριων ζώων, στις όχθες της λίμνης. Το 2014 η γιορτή πραγματοποιείται στη Φλώρινα, στις  όχθες του ποταμού Σακουλέβα. Το 2015 η γιορτή γίνεται στην Καστοριά, στο πάρκο της περιοχής Φουντουκλή-Χλόης και το 2016 πάλι στην Καστοριά, αλλά στο πάρκο  του κέντρου περίθαλψης άγριων ζώων.

Το 2017 η γιορτή γίνεται στα Γρεβενά, στο πάρκο των μανιταριών.

Από το 2013 η Πανελλήνια Γιορτή Μανιταριού συνδιοργανώνεται από τους Μανιταρόφιλους Δυτικής Μακεδονίας, τους Μανιταρόφιλους Ελλάδας και το Μουσείο Μανιταριών Λάβδας Γρεβενών, πάντα σε συνεργασία με φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης (Δήμοι, Περιφερειακές ενότητες, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας), την Εταιρεία Τουρισμού Δυτικής Μακεδονίας, το Εθνικό Πάρκου, Β. Πίνδου, τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Γρεβενών, Κ.Π.Ε. και άλλους τοπικούς φορείς και συλλόγους, με την υποστήριξη τοπικών και περιφερειακών μέσων ενημέρωσης, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τοπικών επιχειρήσεων. Ο σχεδιασμός, το στήσιμο και η πραγματοποίηση της γιορτής βασίζεται κυρίως στην εθελοντική προσφορά εργασίας των μανιταρόφιλων από τα Γρεβενά, τη Δεσκάτη, την Καστοριά, τη Φλώρινα, την Κοζάνη, την Πτολεμαίδα, τη Σιάτιστα, την Αλεξανδρούπολη, την Ξάνθη, την Καβάλα, τη Νάουσα, τη Θεσσαλονίκη, τη Νεοχωρούδα, τη Χαλκιδική, την Έδεσσα, τη Λάρισα, τον Τύρναβο, τα Τρίκαλα, τα Γιάννενα, την Άρτα, τον Βόλο, τη Λειβαδιά, το Αγρίνιο, την Ευρυτανία, την Αθήνα, τον Πειραιά, τη Σαλαμίνα, την Εύβοια, τη Λέσβο, τη Ζάκυνθο, την Κέρκυρα, την Αχαΐα, την Κόρινθο, την Καλαμάτα, την Πάρο και την Κρήτη!

Η γιορτή αναδεικνύει και υποστηρίζει συνολικά το πρωτοφανές φαινόμενο μανιταροφιλίας και μανιταρογνωσίας που καταγράφεται στη χώρα μας την τελευταία εικοσαετία, αφού τα αυτοφυή μανιτάρια, εκτός από εκλεκτή τροφή, αποτελούν:

  • πρώτη ύλη για την παρασκευή κορυφαίας ποιότητας προϊόντων διατροφής,
  • πόλο έλξης επισκεπτών,
  • πηγή έμπνευσης για δημιουργία έργων τέχνης,
  • εξέχον στοιχείο της βιοποικιλότητας και αντικείμενο επιστημονικής έρευνας,
  • αφορμή για γιορτές και πολιτιστικά δρώμενα,
  • αφορμή για ανάπτυξη συλλογικής δράσης και κοινωνικής συνοχής,
  • αφορμή για συνεργασία και φιλία με άλλους λαούς και, τελικά,
  • μοχλό ήπιας οικονομικής δραστηριότητας και τοπικής ανάπτυξης.
Ετοιμασία του πάρκου Μανιταριών πριν την Γιορτή Μανιταριού
Προετοιμασία του πάρκου πριν τη γιορτή

To 2023 πραγματοποιήθηκε η 17η Γιορτή Μανιταριού με πολύ μεγάλη επιτυχία στο Πάρκο των Μανιταριών, συγκεντρώνοντας πάρα πολλούς επισκέπτες.

Λοχαγός Μανουσάκης

O λοχαγός Μανουσάκης, έπεσε στη μάχη της Δεσκάτης, στην οποία η πόλη απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό τον Οκτώβριο του 1912, στις παραμονές του Α’ Βαλκανικού Πολέμου.  Μέχρι τότε, το σύνορο της ελεύθερης Ελλάδας βρισκόταν στο όρος Οξυά. Ο λοχαγός Μανουσάκης έπεσε μαχόμενος στο ύψωμα Τρέτιμος στις 7 Οκτωβρίου 1912.

Σήμερα η προτομή του λοχαγού Μανουσάκη βρίσκεται στην κεντρική πλατεία δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου στη Δεσκάτη,

Λοχαγός Μανουσάκης

Ανδρομάνα

Το έθιμο της Ανδρομάνας στη Δεσκάτη Γρεβενών

Η «Ανδρομάνα» είναι ένα σπάνιο έθιμο με το οποίο οι κάτοικοι της Δεσκάτης Γρεβενών αποχαιρετούν ανήμερα της Ζωοδόχου Πηγής το Πάσχα.

Το έθιμο αυτό που αποτελείται από ιδιόρρυθμα παραδοσιακά τραγούδια και χορούς της Πασχαλιάς, συναντάται μόνο στη περιοχή αυτή και αναβιώνει εδώ και αρκετές δεκαετίες πάντα αυτή την ημέρα, την πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα.

Η «Ανδρομάνα» ξεκίνησε την εποχή της Τουρκοκρατίας, όπου ήταν ο καλύτερος τρόπος, με τον οποίο οι Δεσκατιώτες περνούσαν τα μηνύματα της λευτεριάς και της επανάστασης με τις αλληγορικές έννοιες των τραγουδιών και μάλιστα με την παρουσία των Τούρκων.

Το έθιμο ξεκινά με τον «τρανό» χορό, ο οποίος στήνεται στην κεντρική πλατεία της Δεσκάτης και αποτελείται από ομάδες χορευτών των είκοσι ατόμων, που χορεύουν σε κύκλους, με αργό ρυθμό, τραγούδια της περιοχής τα οποία τραγουδιόνται μόνο σήμερα.

Μερικά από τα τραγούδια αυτά αναφέρονται στα χρόνια της σκλαβιάς από τους Τούρκους, όπως το τραγούδι «Τα λειβάδια», τα οποία δεν είναι άλλα από την Ευρώπη και τις «μεγάλες δυνάμεις», από τις οποίες η «Μούλα», η Ελλάδα, περιμένει τη βοήθειά της για να απελευθερωθεί από τον «κατή», την Τουρκία, όπως και οι άλλες «Μούλες», οι χώρες που ήδη είχαν απελευθερωθεί.  

 

      Κάτω στα λειβάδια και ως τα λειβαδίτσια

      βόσκουν μούλις, βόσκουν κι αριοβόσκουν

      κι μια μούλα στέκει, στέκει κι δε βόσκει

      κι δεν αριοβόσκει κι άλλις την ρωτούσαν:

     «Τι έχεις μούλα μ’ τι έχεις, τι έχεις κι δε βόσκς

      τι έχεις κι δε βόσκεις και δεν αριοβόσκ’ς;»

     Τι να’χω η μαύρη μ’ ναχω, πήραν τουν καλό μ’

      πήραν τουν καλό μου παν’ να τουν κριμάσ’ν

      παν να τουν κριμάσουν στου κατή τις πόρτις

      στου κατή τις πόρτις κι τα παραθύρια.

 

Στο τέλος του εθίμου χορεύεται η «Ανδρομάνα», ένας χορός που αποτελείται από άνδρες που σχηματίζουν τρία πατώματα, έξι στο πρώτο, πέντε στο δεύτερο-πάνω στις πλάτες των πρώτων και άλλοι τρεις στην κορυφή.

Η ανθρώπινη πυραμίδα που σχηματίζεται, δίνει την ευκαιρία στο χορό να αλλάξει και τους ρυθμούς των τραγουδιών, που από αργούς και λυπητερούς μετατρέπονται σε γρήγορους και εύθυμους. Είναι μάλιστα και η στιγμή που τραγουδιέται το «ώρα καλή σου Πασχαλιά και τώρα και του χρόνου …», το τραγούδι με το οποίο γίνεται το «κατευόδιο της Πασχαλιάς».

Η «Ανδρομάνα», σύμφωνα με την παράδοση συμβολίζει την Παναγία, που παρότι αυτές τις ημέρες σωριάστηκε από τον πόνο, διατήρησε μέσα της την ανδρεία, ενώ κατά μια άλλη εκδοχή συμβολίζει επίσης και την Άνοιξη που ξαναγεννιόνται όλα, όπως ανέμεναν το ίδιο οι σκλαβωμένοι Έλληνες να ξαναγίνει με την Ελλάδα.

Εμποροπανήγυρη

Η εμποροπανήγυρη Γρεβενών πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην περιοχή του “Αχίλλη” στις αρχές Οκτωβρίου και αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών από όλες τις γύρω περιοχές. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να προμηθευτούν ενδύματα, υποδήματα, λευκά είδη, παιχνίδια, εργαλεία, είδη σπιτιού και άλλα πολλά και να απολαύσουν νόστιμα γεύματα, κυρίως κρέατα σούβλας και σχάρας και διάφορες γλυκές λιχουδιές.

Εμποροπανήγυρη πραγματοποιείται στα μέσα Ιουνίου κάθε χρόνο και στη Δεσκάτη, η οποία επίσης δέχεται μεγάλο αριθμό επισκεπτών κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Μοναστήρι Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Το Μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Δασοχώρι Δεσκάτης) βρίσκεται σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από το Δασοχώρι και 7 χιλιομέτρων από την κωμόπολη της Δεσκάτης. Κτίστηκε επί Τουρκοκρατίας (πριν από το 1797). Ήταν σε ακμή με σημαντικό αριθμό καλογέρων μέχρι τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Λειτούργησε και ως «κρυφό σχολείο» τα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Στη Μονή εγκαταστάθηκε το αρχηγείο των Εγγλέζων τη δεκαετία του ’40.

Η κοινωνική προσφορά του μοναστηριού ήταν μεγάλη. Σήμερα, μετά την αναστήλωση (1998-2004), μπορείτε να δείτε το παλιό καθολικό, αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα.

Ακόμη ο επισκέπτης μπορεί να δει το παλιό κτίριο με το αρχονταρίκι και την κουζίνα και το παρεκκλήσι (που τιμάται στο όνομα « Άξιον Εστί»), τους κοιτώνες για μοναχές, την αίθουσα σύναξης και τους υπόγειους χώρους.

Σήμερα ζει στο μοναστήρι η μοναχή Μαριάμ.

Το Μοναστήρι Μεταμορφώσεως του Σωτήρος λειτουργεί από τις 8.00 πμ. ως τις 8.00 μμ. για τους προσκυνητές. Εκκλησιαστικά ανήκει στην Ι. Μητρόπολη Ελασσώνος. Γιορτάζει κάθε χρόνο στις 5 και 6 Αυγούστου.

Μετάβαση στον χάρτη

Μονή Ευαγγελίστριας (Μπουνάσια) στην Παλιουριά

Σαρανταέξι χιλιόμετρα νοτιανατολικά της πόλης των Γρεβενών, στις ρίζες των Καμβουνίων όρων, βρίσκεται το χωριό Παλιουριά, γνωστό στους παλαιότερους ως Ζμιάτσι. Το χωριό βρίσκεται κοντά στο ποτάμι Αλιάκμονα και σε υψόμετρο 480 μ. Στα εδαφικά όρια του χωριού ανήκει σήμερα η Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας, η επονομαζόμενη και “Μπουνάσια”. Ονομάστηκε έτσι γιατί είναι κτισμένη κοντά στη ψηλότερη κορυφή των Καμβουνίων, τη Μπουνάσια, ή Βουνάσσα (υψόμετρο 1000μ).

Η μονή είναι κτισμένη σε περίοπτη θέση που μοιάζει με φυσικό θρόνο. Η θέση αυτή δίνει την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε αεροπλάνο, από όπου φαίνονται ο Μπούρινος, η Βασιλίτσα, όλος ο κάμπος από την Ανθρακιά έως την Παλιουριά (όλη η περιοχή της Φλουριάς δηλαδή) αλλά και ο Όλυμπος.

Μονή Ευαγγελίστριας ή Μπουνάσιας

Το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας, όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι χάριν συντομίας, ιδρύθηκε το έτος 1148. Για την ανέγερση τόσο του ναού όσο και των βοηθητικών κτισμάτων (κελιά, φούρνος, μαγειρεία και άλλα) εργάστηκαν αφιλοκερδώς οι πιστοί της γύρω περιοχής.

Άκμασε τον 18ο αιώνα, συγκεντρώνοντας μεγάλο αριθμό μοναχών. Σε χειρόγραφο της Μονής Βαρλαάμ γίνεται αναφορά για τη Μονή της Μπουνάσας ως γυναικεία μονή στις αρχές του 17ου αιώνα, που, όμως, μετράπηκε σε ανδρώνα το 18ο αιώνα. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και τυπολογικά ανήκει στους αθωνικούς ναούς. Στο μοναστήρι της Μπουνάσας λειτουργούσε και βιβλιοδετικό εργαστήριο, του οποίου γνωρίζουμε ένα βιβλιογράφο, το μοναχό Γαλάκτιο, που άρχισε το μοναχικό του βίο εκεί το έτος 1601.

Το μοναστήρι λειτούργησε μέχρι το 1935 περίπου ως κοινόβιο. Οι τελευταίοι καλόγεροι που το κατοίκησαν ήταν ο Ευγένιος, ο οποίος ήταν τυφλός και ο Μεγαλόσχημος. Μαζί με αυτούς έμενε στο μοναστήρι και ένας τυφλός επίσης υπάλληλος, ο Παστός. Ο τελευταίος καλόγερος της Μονής ήταν ο Γεωργαντάς, ο οποίος μετά την εγκατάλειψη της Μονής λειτούργησε στην Παλιουριά ως ιερέας του χωριού.

Το μοναστήρι στην περίοδο κυρίως της Τουρκοκρατίας έχει να επιδείξει μεγάλη αντιστασιακή δράση. Ήταν λημέρι κλεφτών και αρματωλών, καθώς και νοσοκομείο για τους λαβωμένους. Εδώ άλλωστε είχαν ζητήσει πολλές φορές καταφύγιο ξακουστοί Μακεδονομάχοι, όπως ο Παύλος Μελάς και ο Θεόδωρος Ζιάκας, γνωστός ήρωας στην περιοχή των Γρεβενών. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι το μοναστήρι επί Τουρκοκρατίας ήταν και κρυφό σχολειό. Παιδιά από τη γύρω περιοχή και κυρίως από την Παλιουριά ερχόταν νύχτα εδώ και με κίνδυνο της ζωής τους για να μάθουν Ελληνικά γράμματα.

Η Ευαγγελίστρια ήταν από τον καιρό της ανέγερσής της έως την παρακμή της ξακουστή για τον πλούτο της. Μεγάλες εκτάσεις χωραφιών και αμπελιών ανήκαν στο μοναστήρι, ενώ οι κάτοικοι της περιοχής δεν παρέλειπαν να συνδράμουν στο ταμείο του μοναστηριού με αρνιά και κατσίκια, ή με μέρος της ετήσιας σοδειάς τους. Τα χωράφια του μοναστηριού βρισκόταν κυρίως στην περιοχή Καρούτι κοντά στην Παλιουριά.

Εκτός όμως από χωράφια, το μοναστήρι είχε και δικά του κοπάδια με πρόβατα, καθώς και δικούς του στάβλους. Είχε επίσης και μελίσσια, που απέδιδαν πολλά κιλά μέλι κάθε χρόνο, όπως και αγελάδες, ξακουστές για το γάλα τους από το οποίο έφτιαχναν τα πιο νόστιμο τυρί της περιοχής. Λέγεται ότι το μοναστήρι είχε τα καλύτερα βόδια σε όλη τη γύρω περιοχή και τα οποία χρησιμοποιούσαν για το όργωμα που γινόταν τότε με ξυλάλετρο. Ακόμη το μοναστήρι είχε στην κατοχή του πολλά μουλάρια, μόνο θηλυκά, που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή ως μέσο μεταφοράς.

Όπως ήταν φυσικό οι σοδειές του μοναστηριού κάθε χρόνο ήταν πολύ μεγάλες και γι’ αυτόν ίσως το λόγο το μοναστήρι διέθετε δικό του αλώνι στην περιοχή Κούτρα, κοντά στην Παλιουριά. Ως μύλο το μοναστήρι χρησιμοποιούσε το μύλο της Σκάλας, όπως και όλη η γύρω περιοχή. Μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν το μέγεθος του πλούτου του μοναστηριού αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι από την Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας δανείζονταν πολλές φορές και άλλα μοναστήρια, τόσο εντός όσο και εκτός του Ν. Γρεβενών. Όμως η σπουδαιότερη απόδειξη αυτού του πλούτου είναι ότι στα τελευταία του χρόνια το μοναστήρι είχε στην κατοχή του εκτός από χωράφια και περίπου τετρακόσια με πεντακόσια αιγοπρόβατα, τα οποία βοσκούσαν όπως άλλωστε γινόταν από την πρώτη στιγμή, υπάλληλοι-βοσκοί που τους πλήρωνε το μοναστήρι από το δικό του ταμείο, είτε σε είδος (σιτάρι – τυρί), είτε με χρήματα (γρόσια).

Η Ευαγγελίστρια γιόρταζε δύο φορές το χρόνο και γινόταν έτσι για πολλές μέρες το κέντρο της προσοχής όλων των κατοίκων της Φλουριάς και όχι μόνο. Η πρώτη γιορτή γινόταν την 25η Μαρτίου, οπότε γιόρταζε το όνομα του Μοναστηριού, και η άλλη το Δεκαπενταύγουστο, οπότε γιόρταζε η Παναγία, προστάτιδα της Ιεράς Μονής.

Κάθε φορά που γιόρταζε το μοναστήρι το επισκεπτόταν κόσμος από όλη την περιοχή, που έφτανε ως εκεί με μουλάρια ή άλογα ακολουθώντας το μονοπάτι. Όλο αυτό τον κόσμο οι καλόγεροι τον φιλοξενούσαν σε ζεστά, ευρύχωρα δωμάτια με τζάκια και τους κοίμιζαν στρωματσάδα.

Στους φιλοξενούμενους το μοναστήρι πρόσφερε μέλι και καρύδια, δικής του παραγωγής, και δροσερό νερό από την πετρόχτιστη βρύση που υπήρχε μέσα στο χώρο του μοναστηριού. Σε ειδική θέση, δίπλα σε αυτή τη βρύση υπήρχε ένα κύπελλο από μπακίρι με αλυσίδα, με το οποίο ξεδιψούσε κάθε κουρασμένος διαβάτης που ζητούσε φιλοξενία στη μονή για να ξαποστάσει.

Το μοναστήρι το προστάτευε η Παναγία η οποία και το έσωσε από πολλές καταστροφές και αιματοχυσίες. Δείγμα αυτής της προστασίας είναι το γεγονός ότι αν και πολλά βράχια, τεράστια σε μέγεθος, κυλούσαν συχνά από την κορυφή του βουνού με φόρα, όλα σταματούσαν κατά ένα μυστηριώδη τρόπο λίγο πριν φτάσουν στο εξωτερικό τείχος της μονής. Άλλο ένα θαύμα, που θυμούνται καθαρά οι κάτοικοι του χωριού Παλιουριά έως και σήμερα έγινε το 1944.

Στις 9 Φεβρουαρίου του 1944 οι Γερμανοί έκαψαν ολοσχερώς το χωριό και οι κάτοικοι για να προστατευτούν ζήτησαν προστασία στο μοναστήρι. Στις 10 Φεβρουαρίου, οι αδίστακτοι κατακτητές έριξαν με όλμο τρία βλήματα προς το μοναστήρι από τη διασταύρωση Δεσκάτης, κοντά στην περιοχή Λάκκο, με σκοπό να σκοτώσουν όσους βρίσκονταν εκείνη την ώρα στο ναό του μοναστηριού. Πράγματι, το ένα βλήμα έπεσε μπροστά στην είσοδο του ναού, το δεύτερο τρύπησε τον τρούλο και έπεσε στο κέντρο ακριβώς του ναού και το τρίτο χτύπησε το καμπαναριό, που βρίσκεται λίγα μέτρα ψηλότερα από το χώρο του ναού.

Χάρη στην Παναγία όμως, κανένα από τα τρία βλήματα δεν έσκασε και δεν υπήρξαν ανθρώπινα θύματα. Αρκετοί κάτοικοι της περιοχής πίστευαν ότι η “προτίμηση” που έδειχνε η Θεοτόκος στο μοναστήρι οφειλόταν στην απείρου κάλλους εικόνα του Ευαγγελισμού, που αυτό είχε. Η εικόνα αυτή ήταν φτιαγμένη από καθαρό ασήμι που απεικόνιζε τον Αρχάγγελο την ώρα που πρόσφερε τον κρίνο στη Μαρία. Σήμερα αυτή η ανεκτίμητης αξίας εικόνα βρίσκεται για λόγους ασφαλείας στην Μητρόπολη των Γρεβενών.

Όλα τα κτίρια της μονής ήταν περιτριγυρισμένα από έναν ψηλό και ενιαίο τοίχο, τον οποίο διέκοπτε μόνο μία βαριά ξύλινη πόρτα, η οποία έκλεινε από μέσα με έναν σιδερένιο σύρτη (μάνταλο), πάχους δεκαπέντε εκατοστών.

Γύρω από το ναό και ως συνέχεια του τοίχους είχαν χτισθεί όλοι οι βοηθητικοί χώροι. Στο δεύτερο πάτωμα κάθε χτίσματος βρίσκονταν τα κελιά και οι χώροι φιλοτεχνίας, ενώ στο ισόγειο τα μαγειρεία, οι χώροι υποδοχής και οι χώροι αποθήκευσης τροφίμων και ποτών.

Στο νότιο τμήμα του τοίχου βρισκόταν χτισμένος τεράστιος φούρνος ο οποίος χρησίμευε στο ψήσιμο του ψωμιού. Δίπλα από αυτόν το φούρνο βρισκόταν το μαγειρείο της μονής. Απέναντι ακριβώς από την είσοδο του ναού ήταν χτισμένη η τραπεζαρία. Ο δεύτερος όροφος του κτιρίου αυτού δεν σώζεται σήμερα και αποτελούσε το κρυφό σχολείο που προανέφερα. Η είσοδος του ναού έχει σχήμα ανθρώπινου σώματος χαμηλού ύψους προκειμένου να μην είναι δυνατό στους ληστές ή τους αλλόθρησκους να εισέρχονται στο ναό με τα άλογα και να τον βεβηλώνουν.

Μπαίνοντας στον πρόναο υπάρχει ένας χοντρός κορμός δένδρου σταθερά σφηνωμένος στο έδαφος από τον οποίο ξεκινούσε μία χοντρή, βαριά αλυσίδα που κατέληγε σε ένα είδος μεγάλης χειροπέδας. Εδώ έδεναν το βράδυ μόνο, οι καλόγεροι τους τρελούς (που τους έφερναν για θεραπεία) από το λαιμό για λόγους ασφαλείας. Έχουν αναφερθεί και καταγραφεί πολλά περιστατικά που άνθρωποι με διανοητικές διαταραχές θεραπεύτηκαν τελείως κατά την παραμονή τους στο μοναστήρι και γύρισαν στα χωριά τους. Στο μοναστήρι έστελναν επίσης τους φυματικούς για θεραπεία. Σήμερα πιστεύεται ότι ο καθαρός αέρας και κυρίως το οξυγόνο ήταν αυτά που θεράπευαν τους αρρώστους, καθώς και η πίστη τους στο Θεό.

Το τέμπλο, το οποίο στολίζει το κύριο μέρος του ναού είναι ένα από τα πιο όμορφα της Ορθοδοξίας και μοναδικό στο είδος του. Μια επιγραφή σκαλισμένη στο τέμπλο, πάνω από την ωραία πύλη του καθολικού της Μπουνάσας, αναφέρεται στον ηγούμενο Χριστόφορο, που συνέβαλε στη δημιουργία του τέμπλου (1817) και μια άλλη μας δίνει την αρχαιότερη γραπτή μαρτυρία για οικοδομικές εργασίες και μαστόρους της Δεσκάτης (Ρίστας, Γιάννης και Κώστας, εργάστηκαν το 1763 στη Μονή Μπουνάσας). Η παράδοση λέει και οι ντόπιοι υποστηρίζουν ότι για την κατασκευή του ο τεχνίτης εργάστηκε ασταμάτητα για δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια.

Τέλος, από βρύση μέσα στο ιερό ανάβλυζε καθαγιασμένο νερό, το λεγόμενο φριξονέρι. Αυτό το νερό οι πιστοί το δίνουν στα παιδιά και στους μεγάλους για να μην φοβούνται. Θεωρείται μάλιστα το καλύτερο γιατρικό για παιδιά με σπασμούς. Σήμερα τη διατήρηση και συντήρηση της Ιεράς Μονής του Ευαγγελισμού έχει αναλάβει η αρχαιολογική υπηρεσία, το έργο της οποίας είναι ήδη εμφανές.

Πάρα πολλοί πιστοί, από τις γύρω κυρίως περιοχές, “ανεβαίνουν” συχνά στο μοναστήρι για να προσκυνήσουν, αλλά και για να μαζέψουν τσάι, ήμερο και άγριο και φλαμούρι από το δέντρο της φλαμουριάς. Η βλάστηση σε όλη την περιοχή γύρω από τη μονή είναι καταπράσινη και ο χώρος σου δίνει μία αίσθηση γαλήνης και σιγουριάς.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
ΤΣΙΟΥΜΕΛΑ ΓΛΥΚΕΡΙΑ -ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ

 

Μετάβαση στον χάρτη

Αλεξίπτωτο πλαγιάς

εναέριος αθλητισμός στη Βουνάσα

Το αλεξίπτωτο πλαγιάς (γνωστό και ως παραπέντε από την ελληνική και διεθνής του ονομασία Parapente) αποτελεί την νεότερη και απλούστερη μορφή ατομικής ανεμοπορίας. Είναι η πτήση με την χρήση ενός ειδικού αλεξίπτωτου και απογείωση από μια πλαγιά σε ύψος, με την εκμετάλλευση των ανοδικών ρευμάτων του άνεμου μπροστά από την πλαγιά.

Τα τελευταία χρόνια η Βουνάσα (Καμβούνια) αποτελεί έναν εξαιρετικό αεραθλητικό προορισμό για Έλληνες και ξένους πιλότους αφού οι συνθήκες ευνοούν λόγω των πολλών απογειώσεων ανάλογα με την κατεύθυνση του αέρα. Με το πολύ ύψος που δίνουν τα θερμικά του βουνού οι πτήσεις αποστάσεων γίνονται εύκολη υπόθεση για ασχολούνται με το αλεξίπτωτο πλαγιάς.

Έτσι, για πρώτη φορά στην περιοχή ο Σύλλογος Αεραθλητών Μακεδονίας (Σ.Α.Μ) σε συνεργασία με τον Δήμο Δεσκάτης διοργανώνουν αγώνες Αλεξιπτώτου πλαγιάς στις 1-3 Μαΐου 2015.

Καταφύγιο στη Βουνάσα

Το καταφύγιο του ορειβατικού συλλόγου στη Βουνάσα (1415 μ.) δίπλα στον Πρίονο (1615 μ.), χωρητικότητας 50 ατόμων, αποτελεί πόλο έλξης για διαμονή, σε ορειβάτες- πεζοπόρους και μη, όλες τις εποχές. Από αυτό μπορεί κανείς να δει τις ομορφιές της Ξηρολίμνης, της κορυφής Πρίονος στα 1616 μ., την Κοζάνη, τον κάμπο του Ν. Γρεβενών, τη λίμνη Πολυφύτου και τη Λίμνη του φράγματος του Αγ. Ιλαρίωνα, που κατασκευάζει η Δ.Ε.Η.

Το Καταφύγιο έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει γύρω στους 70 ορειβάτες – πεζοπόρους και αποτελεί τη βάση για οποιαδήποτε ορειβατική και αναρριχητική προσπάθεια. Η κατασκευή του υπήρξε μία από τις βασικές επιδιώξεις και προσπάθειες του Φυσιολατρικού – Ορειβατικού Χιονοδρομικού Συλλόγου Δεσκάτης (Φ.Ο.Χ.ΣΥ.Δ.), απώτερος σκοπός του οποίου είναι ο σεβασμός και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και η διάσωση της χλωρίδας και πανίδας της Βουνάσας. Το Καταφύγιο λειτουργεί κατόπιν συνεννόησης με το Σύλλογο.

Το μικρό χιονοδρομικό κέντρο κάτω από τον Πρίονο μπορεί να «μυήσει» μικρούς και μεγάλους στην ομορφιά της χιονοδρομίας και του ski. Τα βράχια του Πρίονου μπορούν να ικανοποιήσουν κάθε κατηγορίας αναρριχητές. Η πλούσια πανίδα και χλωρίδας της Βουνάσας δίνει την ευκαιρία στον περιηγητή να μαζέψει βότανα, να γνωρίσει και να αγαπήσει το «τσάι του βουνού», το αγαπημένο βότανο των Δεσκατιωτών. Ο Αλιάκμονας δίνει τη δυνατότητα να συμμετάσχει ο καθένας σε δραστηριότητες ιδιαίτερων σπορ: canoe-kayak, rafting κλπ.

Η Ομάδα Διάσωσης του Φ.Ο.Χ.ΣΥ.Δ. είναι πάντα διαθέσιμη και σε ετοιμότητα για κάθε ενδεχόμενο. Από το καταφύγιο περνά και το Ε4 (Διεθνές ορειβατικό μονοπάτι), καθώς  και σημαντικά σηματοδοτημένα μονοπάτια. Υπάρχουν ακόμη δύο σηματοδοτούμενα Ορειβατικά Μονοπάτια, που οδηγούν στο καταφύγιο. Το ένα ξεκινά από τη Δεσκάτη (ξωκλήσι Αγ. Γεωργίου) και το άλλο από το μοναστήρι της Αγ. Ευαγγελίστριας.

Η πηγή Κρυονέρι τροφοδοτεί με νερό το διπλανό χωριό Παρασκευή. Πίσω από το βουνό της Δεσκάτης, τον Τρέτιμο, ρέει εντυπωσιακά ο Αλιάκμονας. Η περιοχή των Καμβουνίων μεταξύ της Μονής του Ευαγγελισμού και του Ορειβατικού Καταφύγιου έχει προταθεί από ειδικούς μελετητές ως Εθνικός Δρυμός, καθώς εκεί διαβιούν πολλά ζώα (μεταξύ των οποίων και ζαρκάδια) και πουλιά. Εξαιρετική θέα μπορεί κανείς να απολαύσει από τις τοποθεσίες του ναού του Αγ. Αχιλλείου στο όρος Τρέτιμος, από το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, από την κορυφή Πρίονος (1616 μ.) στα Καμβούνια και από το Καταφύγιο (1414 μ.).

Ο δήμος της Δεσκάτης έχει μεριμνήσει για την δημιουργία πίστας εκμάθησης σκι στη θέση «Λάκα Τσόλικα» της Βουνάσας, η οποία λειτούργησε πολύ πρόσφατα. Στην πίστα αυτή που βρίσκεται σε μια υπέροχη τοποθεσία, μικροί και μεγάλοι μπορούν να εκπαιδεύονται αλλά και να απολαμβάνουν το σκι. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να απευθυνθείτε στο τηλ. του Δήμου Δεσκάτης: 24620-31203.

Το Καταφύγιο είναι ανοιχτό (και διανυκτερεύον) στους επισκέπτες τα Σαββατοκύριακα και σε εορταστικές περιόδους κάθε μέρα. Μπορείτε να πάτε για διανυκτέρευση ή για απλή επίσκεψη να θαυμάσετε τη μοναδική φυσική ομορφιά της περιοχής και να περπατήσετε στα δύο μεγάλα σημαδεμένα (από τον Φ.Ο.Χ.ΣΥ.Δ) μονοπάτια που υπάρχουν στο ελατόδασος. Βέβαια οι ενδιαφερόμενοι μπορούν κατόπιν συννενοήσεως με τον υπεύθυνο λειτουργίας να μείνουν στο καταφύγιο και οποιαδήποτε άλλη μέρα επιθυμούν. Προσφέρεται φαγητό ημέρας μαγειρεμένο παραδοσιακά καθώς και ροφήματα. Το καταφύγιο είναι οργανωμένο:

  • Περιοχή: Βουνάσσια 1424 μ. (Κορυφή Πρίονος 1616 μ.)
  • Τηλέφωνο:  –
  • Ηλεκτρικό: Ναι
  • Χωρητικότητα: 50 άτομα
  • Θέρμανση: Κεντρική θέρμανση, Ξυλόσομπες, 2 τζάκια
  • Κουζίνα: Οργανωμένη
  • Τουαλέτες: Εσωτερικές και εξωτερικές

Ενδεικτικές Χιλιομετρικές Αποστάσεις:

  • Δεσκάτη – Γρεβενά: 60 χλμ.
  • Αθήνα – Γρεβενά: 422 χλμ.
  • Θεσσαλονίκη – Γρεβενά: 192 χλμ.
  • Κοζάνη – Γρεβενά: 56 χλμ.
  • Σέρρες – Γρεβενά: 278 χλμ.
  • Ιωάννινα – Γρεβενά: 190 χλμ.
  • Βόλος – Γρεβενά: 214 χλμ.
  • Άργος – Γρεβενά: 584 χλμ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Φυσιολατρικός Ορειβατικός Χιονοδρομικός Σύλλλογος Δεσκάτης (Φ.Ο.Χ.ΣΥ.Δ )
Διεύθυνση: Δεσκάτη Γρεβενών Τ.Κ. 51200
Τηλέφωνα: 24620-31597, 24620-32780

Μετάβαση στον χάρτη

Πεζοπορία – Ορειβασία

Πεζοπορία

Η φύση σε ολόκληρη την περιοχή του νομού Γρεβενών είναι μαγευτική και προσφέρεται για πεζοπορία ή ορειβασία. Τα μονοπάτια σε καλούν να τα περπατήσεις, οι κορυφές σε προκαλούν να τις κατακτήσεις. 

Πεζοπορία

Είτε με μικρές ομάδες φίλων είτε με οργανωμένα γκρουπ, κάθε επισκέπτης μπορεί να συμμετάσχει σε μια εκδρομή για πεζοπορία ή ορειβασία, να περάσει μερικές ώρες ή μέρες μέσα στη φύση, να γνωρίσει τη σπάνια ομορφιά της πανίδας και της χλωρίδας και να απολαύσει τη θέα από τα ψηλότερα σημεία.

Εκδρομές, πεζοπορίες και αναβάσεις σε βουνοκορφές οργανώνουν μέσα στον χρόνο οι Χιονοδρομικοί και Ορειβατικοί Σύλλογοι Γρεβενών και Δεσκάτης, το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου και ιδιώτες που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα με γραφεία εναλλακτικών δραστηριοτήτων στη φύση.